Hãy nhập câu hỏi của bạn vào đây, nếu là tài khoản VIP, bạn sẽ được ưu tiên trả lời.
Cứ sau mỗi năm học, để động viên tinh thần học tập của em, bố mẹ thường tổ chức cho cả nhà đi nghỉ mát. Năm nay, kết thức nămhọc, em đạt danh hiệu học sinh xuất sắc, bô' rất vui mừng, thưởng cho em một chuyến tham quan ở vịnh Hạ Long - một vùng biển đẹp nổi tiêng của nước ta hiện đang được bình chọn là di sản văn hóa thế giới.
Em đến Hạ Long với bao nhiêu là háo hức! Em đã nghe truyền thuyết về vịnh, về những con rồng trầm mình làm nên những hòn đảo muôn hình vạn trạng trong lòng vịnh. Trên đường đi, hình ảnh những làng mạc, nhà cửa, phố xá trải dài ra trước mắt... Non nước Việt Nam sao mà đáng yêu đến thế!
Kia rồi vịnh Hạ Long! Em reo lên sung sướng khi chiếc ô tô đỗ lại. Thật là trời nước một màu trong xanh thăm thẳm. Trước mắt em, trải ra ngút ngàn là màu nước biển mát lành và những hòn đảo nhỏ đan xen nhấp nhô trong lòng vịnh. Lên thuyền ra vịnh mới thấy hết cái tươi đẹp kì vĩ của khung cảnh nơi đây.
Đứng trên khoang thuyền, em nghe gió mát lồng lộng mơn man trên mái tóc. Nắng trải ra làm nước biển xôn xao lấp lánh. Càng vào sâu trong lòng vịnh càng có cảm giác nước trong vịnh là một khối ngọc bích nhưng mềm mại uyển chuyển. Nhìn bốn bề thấy mênh mang là sóng nước hiền hòa. Xa xa, cây cầu treo Bãi Cháy nổi tiếng trông như một bàn tay xinh xắn đang vẫy chào du khách. Đi sâu thêm chút nữa, quanh ta đều là những hòn đảo nhỏ đan xen vào nhau như một mê cung đầy hấp dẫn.
Mỗi hòn đảo mang một hình dáng riêng, rất kì lạ. Truyền thuyết kể rằng có 99 con rồng đã trầm mình xuống vịnh khiến cho nước biển nơi đây xanh một màu xanh biêng biếc kì diệu. Mỗi con rồng đã hóa thành một hòn đảo nên nơi đây mới có tên là vịnh Hạ Long. Tên mỗi hòn đảo lại được đặt theo hình dáng mà người ta tưởng tượng về hòn đảo đó, nào là hòn Trống Mái, nào là đảo Con Gà, nào là hang Đầu Gỗ,... lại còn hang Ti Tốp, hang Sửng Sốt nữa chứ! Có lẽ con người quá ngỡ ngàng về những gì tạo hóa diệu kì ban cho vịnh Hạ Long. Đến gần, ta mới thấy 'những hòn đảo nơi đây được tạo nên bởi những khối đá vôi khổng lồ. Qua mưa nắng thời gian, chúng đã bị bào mòn nên có hình dáng kì lạ như ngày nay. Mỗi hòn đảo lại được phủ xanh bởi những loài cây kiên cường dũng cảm: bản thân loại đá vôi có rất ít chất dinh dưỡng, cây phải tự bám đá, rễ của chúng tiết ra một loại dịch để có thể “tiêu hóa” thứ đá khô cằn kia.
Nhưng phải đến với các hang động mới thấy được hết vẻ đẹp kì lạ của Hạ Long. Bước vào hang Sửng Sốt (có lẽ vì hang đẹp đến sửng sốt chăng?) ta thấy trong lòng hang có những mạch nước ngầm nhỏ,những giọt nước từ trên trần hang nhỏ xuống mang theo vài ba hạt cát tí xíu. Những hạt cát này không theo nước rơi xuống mà ôm ấp lấy nhau, qua hàng nghìn hàng triệu năm, chúng tạo thành những mảng thạch nhũ lấp lánh. Những cái hang ở đây đều được tạo nên bởi những mảng thạch nhũ như thế, đó là kết quả của một sự vận động tự nhiên bền bỉ diệu kì đến kinh ngạc. Hang rất sâu và rộng, có thể chứa đến nghìn người. Nền hang là đá thường, còn trần hang đầy những thạch nhũ. Thạch nhũ cũng có muôn hình vạn trạng khiến du khách sửng sốt. Hình dáng phổ biến của chúng là hình trụ, thuôn nhọn về phía đuôi xuống lòng hang. Đặc biệt, có những nơi, thạch nhũ tạo thành những hình có ý nghĩa trên vách hang, trần hang. Đó là hình đôi vợ chồng trong ngày cưới, là hình con gà, con khỉ,... Dưới ánh đèn, những hình ảnh đó lấp lánh kì ảo đẹp đến khó tin.
Bước ra khỏi hang là đặt chân lên đỉnh của hòn đảo. Đứng trên cao nhìn ra bao la bát ngát vịnh Hạ Long, một lần nữa ta lại được thấy quanh mình cái mênh mông trời bể trong xanh mát lành. Những hòn đảo nhỏ nhấp nhô như ôm ấp lòng vịnh. Còn những chiếc thuyền nhỏ của ngư dân, của những đoàn khách du lịch quây quần dưới chân đảo như đàn con đang làm nũng cha mẹ...
Rời vịnh Hạ Long, em vẫn còn cảm giác ngỡ ngàng thích thú trước vẻ đẹp của vịnh - một kì quan hiếm có của Tổ quốc. Em thấy tự hào hơn về non sông gấm vóc của mình và càng thấm thìa hơn trách nhiệm phải góp phần giữ gìn và xầy dựng đất nước. Kì nghỉ hè của em đã trôi qua với bao điều thú vị và bổ ích như thế.
ách trung tâm thành phố Hải Phòng không xa khoảng 20Km về phía tây nam. Núi Voi huyện An Lão từ lâu được biết đến không chỉ là khu di tích danh thắng nổi tiếng ẩn chứa bên trong nhiều giá trị văn hoá lịch sử, kho cổ học của vùng đồng bằng Duyên hải Bắc bộ mà còn là nơi gìn giữ, phát huy những giá trị văn hoá dân gian độc đáo của người dân vùng biển.
Núi Voi là một quần thể danh thắng thơ mộng giữa miền đồng bằng phì nhiêu. Dáng tựa như hòn non bộ khổng lồ với những hang sâu, động lớn, hồ trong như; động Họng Voi, hang Già Vị, hang Chiêng, hang Trống, hang cá chép… còn lưu giữ đầy vẻ hoang sơ, huyền bí. Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu lịch sử và các tài liệu khảo cổ thì Núi Voi là một trong những di chỉ khảo cổ học lớn thuộc nền văn hoá Đông Sơn thời các vua Hùng dựng nước, ẩn chứa nhiều dấu ấn lịch sử về thời kỳ đồ đá, đồ đồng… Những công cụ lao động của người cổ được tìm thấy ở đây như rìu đá, bôn đá, quả cân đá, bàn mài đá, giáo đồng dao găm đồng … về giá trị khảo cổ đây là những hiện vật cực quý, minh chứng cho vùng đất có chiều sâu, bề dày lịch sử văn hoá cùng với những truyền thuyết bí ẩn và hấp dẫn. Núi Voi hiện đang thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước.
Núi Voi xưa gắn liền với những bước lịch sử thăng trầm của dân tộc như dấu tích sông Đào, hồ nhà Mạc, đấu đong quân, Vàm chúa Thượng, Vàm chúa Hạ và những sự kiện đã đưa Núi Voi trở thành huyền thoại trong những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, với hình ảnh “ Những cô gái dân quân treo mình trên vách đá, lưng chừng trời bắn máy bay rơi” và lời thề bất tử như khắc vào vách đá của đội du kích Núi Voi;
“ Đứng trên đỉnh núi ta thề
Không giết được giặc không về núi Voi”
Trong những ngày bom đạn ác liệt nhất của cuộc kháng chiến cống giặc Mỹ xâm lược, tháng 4 năm 1968 Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ 2 được tổ chức tại đây thông qua nghị quyết, động viên nhân dân thành phố quyết tâm đánh bại âm mưu chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.
Núi Voi ngày nay còn đó những địa chỉ đỏ như hang Thành uỷ, hang Huyện uỷ, hang Già Vị, trận địa súng phòng không,…vầ truyền thống du kích Núi Voi mãi mãi là niềm tự hào của người dân An Lão và thành phố Hải Phòng.
Núi Voi cũng được biết đến và nổi tiếng với những công trình văn hoá, kiến trúc cổ như; chùa Long Hoa, được xây dựng vào thế kỷ XI thời Lý theo đánh giá của các nhà nghiên cứu sử học thì chùa Long Hoa là trung tâm phật giáo lớn ra đời từ rất sớm của quốc gia Đại Việt thời độc lập tự chủ.
Nằm trong hệ thống di tích của Núi Voi cùng với di tích đình, chùa Chi Lai một công trình kiến trúc gỗ cổ độc đáo. Đền thờ Nữ tướng Lê Chân có giá trị tín ngưỡng sâu sắc, đền thờ vị tướng thời Hai Bà Trưng người đã có công tạo dựng lên vùng đất An Biên Trang tức Hải Phòng ngày nay. Không chỉ chứa đựng một kho tàng các giá trị văn hoá lịch sử quý báu, Núi Voi còn là vùng đất sản sinh nhiều danh tài mặc sĩ được lịch sử ghi nhận và đánh giá cao như Đại học sĩ Bùi Mộng Hoa, Trạng nguyên Trần Tất Văn, Tiến sĩ nhà thơ yêu nước Lê Khắc Cẩn …
Nhiều nét văn hoá độc đáo ở đây vẫn được lưu giữ và phát triển tiêu biểu là Lễ hội Núi Voi được tổ chức hằng năm vào dịp Rằm tháng giêng, đây dịp để người dân tôn vinh và tưởng nhớ các vị anh hùng của dân tộc, các thế hệ người An Lão đã chiến đấu xây dựng lên vùng đất này. Cùng với những dấu ấn lịch văn hoá, cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ và những câu chuyện đi vào truyền thuyết, những hoạt động văn hoá dân gian độc đáo tại lễ hội như tế lễ, đền thờ Lê Chân, đình chùa Chi Lai. Biểu diễn nghệ thuật chèo truyền thống, các trò chơi dân gian… mà ở đó quần chúng nhân dân là chủ thể tham gia vào các hoạt động. Những yếu tố đó tạo nên một không gian lễ hội đặc trưng đa sắc màu.
Không chỉ dừng lại ở hoạt động văn hoá, lễ hội Núi Voi là nơi hội tụ gìn giữ phát huy các giá trị văn hoá nghệ thuật dân gian, cổ vũ, động viên phát triển các hoạt động phong trào văn hoá, văn nghệ thể thao quần chúng. Ngay từ những ngày đầu xuân mới khắp làng trên xóm dưới trong huyện đều sôi nổi, tưng bừng tổ chức các hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể thao để lựa chọn những chương trình, tiết mục đặc sắc, những diễn viên, vận động viên xuất sắc tham dự lễ hội. Có nhiều mô hình phong trào được khi dậy và phát triển từ những hoạt động này như Vật ở Thái Sơn, Bóng chuyền ở Bát Trang, Hát chèo, Cải lương ở Tân Dân, Quang Trung… Chính sự hoà quyện giữa không gian thiên nhiên của danh thắng Núi Voi và những hoạt động mang đậm nét truyền thống tạo nên nét riêng hấp dẫn, thu hút đông đảo quần chúng nhân dân tham gia vào các hoạt động của lễ hội.
Phát huy những giá trị lịch sử văn hoá, truyền thống, nét đẹp của quê hương là chuẩn bị tâm thế vững vàng trên bước đường phát triển và hội nhập. Những năm qua huyện An Lão tích cực đẩy mạnh công tác quy hoạch, đầu tư khơi dậy, phát triển tiềm năng giá trị của khu di tích danh thắng Núi Voi đến nay đã hoàn thành một số hạng mục thuộc quy hoạch tổng thể, một số công trình cơ sở hạ tầng công trình văn hoá tâm linh như đường giao thông nội bộ, đường đến các điểm di tích và một số công trình tạo cảnh quan khác như trùng tu khu di tích Đình, chùa Chi Lai, Nhà bảo tàng. Đặc biệt là một số công trình văn hoá tâm linh như đền thờ Nữ tướng Lê Chân, Chùa Long Hoa…các công trình này đã và đang được tích cực triển khai hoàn thành; năm 2010 an vị tượng phật bằng đồng lớn nhất thành phố tại chùa Long Hoa; Khánh thành Đền thờ nữ tướng Lê Chân dịp khai hội Núi Voi năm 2011, đang khẩn trương hoàn thành công trình cải tạo, mở rộng hệ thống đường giao thông nội bộ.
Hy vọng với những giải pháp chủ động, tích cực của các cấp, các ngành cùng tiềm năng sẵn có. Núi Voi sẽ thực sự trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách và là nơi nuôi dưỡng, bảo tồn gìn giữ phát huy các giá trị văn hoá dân gian độc đáo của quê hương.
Tham khảo nhé bn :))
Lịch sử là thầy dạy của cuộc sống có nghĩa là : lịch sử cho ta biết tất cả những việc sảy ra trong quá khứ , cho chúng ta biết được tổ tiên ông cha ta đã sống và lao động như thế nào . lịch sử như một người thầy khuyên nhũ ta phải biết ơn những người đã tạo ra nó và biết quý trọng những gì mình đang có
Lịch sử cho ta biết về quá khứ của một dân tộc, nền văn hóa và truyền thống của một dân tộc, chủ quyền của đất nước.Qua đó nhắc nhở ta hãy nhớ về quá khứ của dân tộc mình , phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc và hơn hết nhắc nhở ta đấu tranh bảo vệ từng thước đất vàng vô giá mà ông cha ta đã tốn biết bao mồ hôi, nước mắt và xương máu để lại cho thế hệ mai sau. Chính vì vậy lịch sử xứng đáng được coi là thầy dạy của cuộc sống.
Lịch sử là một bộ phim mà những nhân vật trong đó đều phải diễn hết sức mình. Là một kho sách quý, là một người tận tâm cho cuộc sống của chúng ta để từ đó có trách nhiệm với cuộc sống của mình, trau dồi những kiến thức để ta biết từ đó mà phấn đấu. Nên nhớ, không có lịch sự thì không có nguồn gốc, và hơn nữa là không có cả niềm tự hào.
Tk cho chị nha, cái này chị tự nghĩ đó
Mấy năm nay, thành phố ta xây thêm rất nhiều nhà mới. Ngày ngày trên đường đến trường, em đi qua một công trình xây dựng nhà ở. Tuy đã quen với cảnh công trường nhưng có lúc em vẫn ngỡ ngàng khi thấy những ngôi nhà mới mọc lên nhanh chốngEm nhớ lại những ngày đầu tiên ở công trường, từng đoàn xe chở máy móc kềnh càng đến trước. Tiếng búa máy đóng cọc móng thình thịch. Những xe trộn bê tông có cái thùng to tướng vừa đi vừa quay tròn nối đuôi vào công trường. Công nhân đông dần lên. Ban chỉ huy mắc một hệ thống loa phóng thanh đểđiều khiển công việc… Công trường thật bề bộn, tấp nập. Sau sáu tháng, các dãy nhà đã hiện lên sừng sững.
Chính giữa là toà nhà lớn năm tầng hình chữ nhật. Đây là một khu tập thể với những căn hộ khép kín. Các cửa lớn, cửa sổ đã được lắp. Các cô chú công nhân đang tô tường phía bên ngoài. Ròng rọc kéo từng xô vữa từ dưới đất lên cao. Các thợ hồ hối hả nhào nhào, trộn trộn. Ai cũng khẩn trương làm việc, mồ hôi ướt đẫm lưng áo.
Trong khi ngôi nhà lớn đã gần hoàn thành thì phía bên tay phải, một toà nhà nữa cũng đang cao dần. Trên nóc tầng hai nhô lên những cột sắt tua tủa. Bố em bảo xây nhà khung bê tông thế này chắc chắn lắm. Từ xa, em thấy các chú công nhân làm việc trên giàn giáo nhộn nhịp như đàn ong đang cần cù xây tổ. Công trường xây dựng ồn ào náo nhiệt bởi tiếng loa, tiếng máy. Không khí lao động lúc nào cũng khẩn trương.
Em muốn được làm việc như các chú công nhân, góp sức hoàn thành những công trình mới Đềlàm thay đổi bộ mặt thành phố, đem lại niềm vui cho bao chủ nhân tương lai của những ngôi nhà khang trang, đẹp đẽ
Đất nước của chúng ta đang trên đà phát triển nhanh chóng. Nhiều công trình chung cư đang dần thay thế cho nhà cấp bốn mái ngói. Hàng ngày được nhìn thấy hình ảnh xây dựng của các chú công nhân. Rồi lại ngỡ ngàng về những công trình mọc lên cao ngút trời được hoàn thành.
Những ngày đầu tiên khi bắt đầu xây dựng là náo nức và ồn ào nhất. Nhiều đoàn xe to chở máy móc cồng kềnh. Tiếng đào móng đóng cọc mọi người hò nhau í ới. Mọi thứ tấp nập ai làm việc nấy. Xe trộn bê tông chở vào ùn ùn.Công nhân mỗi lúc một đông hơn. Quang cảnh công trường mấy ngày đầu bề bộn, ngổn ngang. Tiếng máy móc cùng với tiếng ban chỉ huy phân bố công việc hòa vào nhau làm cho công nhân càng nhanh chân nhanh tay hơn.
Công trường đang xây là xây trường cấp 1 gồm 3 tầng hình chữ nhật. Những ngày đầu mọi người rất vất vả làm từ sáng sớm đến tối mịt. Dưới cái nắng của mùa hè mồ hôi của công nhân rơi xuống lấm tấm. Nhưng mọi người vẫn hồ hởi chăm chỉ làm. Hoàn thành phần móng và tầng 1 tiếp tục đến xây tầng 2 cọc sắt nhô lên tua tủa. Đó nghề xây dựng vất vả thế đó. Con người ta phải tỉ mỉ,tính toán mới xây xong một công trình. Nhiều người ở dưới nhào nhào, trộn trộn xếp gạch để chuyển lên bằng ròng rọc. Tiếng ròng rọc kêu khi kéo xô vữa cùng với tiếng cười đùa như xóa tan đi mệt mỏi. Nhìn từ xa các chú công nhân như những chú ong chăm chỉ đang xây tổ, miệt mài. Sau một thời gian công nhân đã hoàn thành xong bộ khung. Chuyển sang phần lắp cửa sổ và sơn tường.Ôi! sao mà nhanh thế trả mấy chốc mà một công trình sắp hoàn thành. Mọi thứ dần đi vào hoàn thiện. Chỉ cần sơn lên thôi mọi thứ lung linh và khác hẳn. Ôi đẹp biết bao,sau bao nhiêu thời gian công sức mọi thứ đã hoàn thành. Đúng là con người tạo lên được nhiều thứ thật vĩ đại. Hoàn thành xong công trường vẫn còn ngổn ngang sắt,vật liệu còn lại. Chắc phải mất một ngày để dọn dẹp tất cả.Rồi hoàn thành các hệ thống điện nước bên trong. Thế là một ngôi trường mới đã hiện ra khang trang và sạch sẽ. Nhìn sang bên một nhà văn hóa cũng đang bắt đầu xây. Mọi thứ cũng đang tiếp diễn xây lên những công trình xanh-sạch-đẹp thay màu áo mới cho đất nước việt nam ta. Ngôi trường mới hoàn thành xong đó sẽ đầy ắp tiếng cười, tiếng học bài của trẻ thơ. Ôi! Thật hạnh phúc ý nghĩa biết bao những công trình,
Mồ hôi ướt đẫm trên áo của các chú công nhân. Nhưng lòng yêu nghề vẫn thấy họ vui tươi đến lạ. Em ước mình sau này có thể giúp một phần công sức như họ. Để thay đổi bộ mặt của đất nước, quê hương.
# hok tốt #
Cốt lõi lịch sử là : các nhân vật lịch sử (vua Hùng), sự thật lịch sử (tục thờ cúng trời)
học tốt
Tục truyền ngôi và làm bánh chưng bánh giầy.
tác giả Bình Nguyên Lộc: Tên thật là Nguyễn Đăng Hào, sinh ngày 25 tháng 1 năm 1959. Quê quán xã Ninh Phúc, Tp Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình. Ông vừa là nhà thơ vừa là Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam. Hiện nay tác giả Bình Nguyên đang làm Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Ninh Bình.
nhan đề là tên bài
Chuyến đi thăm chùa Hương cùng với ông bà, cha mẹ cách đây đã hơn một năm nhưng em vẫn nhớ như ln vẻ đẹp thần tiên của phong cảnh Hương Sơn.
Mùng sáu tháng Giêng, chùa Hương bắt đầu mỏ hội. Du khách từ khắp miền đất nước nườm nượp đổ về đây để lễ Phật và thưởng ngoạn khung cảnh thiên nhiên sơn thuỷ hữu tình hiếm có. Hương Sơn quả là một kì quan mà Tạo hoá đã hào phóng ban tặng cho con người.
Ngồi trên con đò xuôi bến Đục, em khoan khoái đưa tay khoát nước. Nước suối Yến mát lạnh. Thỉnh thoảng, một chú chim bói cá màu xanh cánh trả cụp cánh lao vút như một mũi tên xuống dòng nước trong văn vắt, nhìn thấy rõ rong rêu mọc ven bờ. Trước mắt em là dãy núi tím biếc trập trùng, ẩn hiện trong màn sương lãng đãng. Những con đò nối đuôi nhau chở du khách vào đền Trình dưới chân núi.
Đường lên chùa gập ghềnh, quanh co và khá dốc nhưng hầu như không ai thấy mệt. Các cụ bà đầu đội khăn, mặc áo dài nâu, quần thâm, cổ đeo tràng hạt, tay chống gậy vừa đi vừa niệm Nam mô, bước chân vẫn dẻo dai, chẳng kém thanh niên.
Em theo ông bà, cha mẹ đi từ chùa Ngoài vào chùa Trong, thăm chùa Giải Oan, lên tới chùa Thiên Trù... Chùa nào cũng cổ kính, uy nghi, trầm mặc trong khói hương nghi ngút. Không khí lễ hội vừa náo nhiệt lại vừa thành kính, thiêng liêng. Đến đây, mọi người đều có chung cảm giác là trút bỏ được những phiền luỵ của cuộc sống đời thường, tâm hồn lâng lâng, thanh thản.
Dòng người nối đuôi nhau trên những con đường hẹp, quanh co theo vách đá. Tiếng suối róc rách văng vẳng đâu đây hoà với tiếng mõ, tiếng chuông ngân nga trong khoảng không êm đềm, tĩnh lặng. Lúc mỏi chân, du khách tạt vào quán lá, uống một bát nước lão mai lại thấy khoẻ khoắn hẳn ra, vui vẻ tiếp tục cuộc hành trình.
Động Hương Tích được mệnh danh là Nam thiên đệ nhất động
Lên đến đây, từ trên cao nhìn xuống, cả bầu trời, mặt đất thu gọn trong tầm mắt. Ruộng nương trông bé như bàn tay. Rừng mơ, rừng mận nở hoa trắng xoá cả vùng đồi núi xung quanh.
Động ăn sâu trong lòng núi, trông giống như một chiếc hàm rồng khổng lồ. Lòng động phẳng và rộng, có thể chứa mấy trăm người. Ánh đèn, ánh nến lung linh, những nhũ đá, cột đá muôn hình vạn trạng, lấp lánh bảy sắc cầu vồng. Nào hòn Cậu, hòn Cô, nào nong tằm, né kén, nào cây bạc, cây vàng... Khách hành hương lâm râm khấn nguyện, cầu mong một cuộc sống bình an, no đủ và hạnh phúc.
Phải mất hai ngày liền mới thăm hết được phong cảnh Hương Sơn. Lúc lên xe ra về, em ngoái đầu lại lưu luyến ngắm nhìn. Xa xa, nơi những dãy núi trập trùng, sương bốc lên mù mù như khói toả. Khung cảnh đẹp như trong mơ, làm say lòng biết bao du khách.
Tạm biệt Hương Sơn! Hẹn ngày gặp lại!
1. Tên di tích: Đền Ba Dân
2. Loại công trình: Đền
3. Loại di tích: Di tích lịch sử cấp quốc gia
4. Quyết định: Được công nhận di tích theo quyết định số: 310-QĐ/BT ngày 13 tháng 02 năm 1996.
5. Địa chỉ di tích: Xóm 5, xã Tân Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam.
6. Tóm lược thông tin về di tích
Đền Ba Dân trước đây thuộc thôn Dộc xã Thụy Lôi Hạ, tổng Thụy Lôi, huyện Kim Bảng, Lý Nhân, tỉnh Hà Nội.
Đến năm Thành Thái thứ hai (1890) thành lập tỉnh Hà Nam, xã Thụy Lôi Hạ đổi thành xã Thụy Sơn, tổng Thụy Lôi huyện Kim Bảng, Tỉnh Hà Nam. Năm 1956 xã Tân Sơn được thành lập gồm 5 thôn trong đó có thôn Thụy Sơn của Thụy Lôi cắt về Tân Sơn, do đó Đền Ba Dân hiện nay thuộc xã Tân Sơn- Kim Bảng- Hà Nam.
Thủa xưa nơi đây chỉ là một bãi đất hoang, dưới chân núi Nguỳa nằm chung trong quần thể dãy núi Cửu trùng.
Hiện nay tại Đền còn lưu giữ 26 bộ ngọc phả và sắc phong- điều đó đã khẳng định Đền Ba Dân có từ thời Tiền Vua Đinh Tiên Hoàng ( thời đó vua Đinh đang đóng quân tại Hoa Lư – Ninh Bình).
Trong ngọc phả đã ghi và được dịch như sau:
Ngọc phả một vị sơn thần
Đại vương bề tôi có công với Đinh Tiên Hoàng
Thượng đẳng Nhâm Thần Bộ thứ hai chi khảm
Quốc triều lễ bộ chính bản
Ngọc phả dịch lúc bấy giờ tại Trang Quang Thừa, phủ Lị Nhân, đạo Sơn Lam (Dịch gọi là quê hương của Đức Đại Vương).
Ngài đầu thai khi cha mẹ ( cha là Đinh Điện, mẹ là Trần Thị Ngùy), hai vợ chồng đi cầu trên chùa ở núi Bát Cảnh qua 12 tháng đến ngày 10/2 năm Nhâm Dần thì ngài được ra đời và đạt tên là Đinh Nga. Mới 7 tuổi ngài đã thông học Lý Đường Tiên Sinh, chỉ vài năm sau sách vở của Khổng Hạnh ngài đã thông thạo, tiếp đó là Thao Lược của Tôn Ngô cũng thuộc làu, trên thiên văn, dưới địa lý không việc gì mà ngài không hiểu rõ.
Năm 22 tuổi thì cha mẹ qua đời, Ngài đã chọn đất an táng và thờ phụng đủ 3 năm theo đại hiếu làm con.
Lúc này ngài nghe thấy tại Động Hoa Lư có Đinh Bộ Lĩnh đang tổ chức đại khởi nghĩa, ngài đã tìm đến và được nhận chức chỉ huy sứ. Sau đó ngài đã vâng lệnh và trở về phủ Lị Nhân và tới 3 Giáp Thượng, Trung, Hạ thuộc trang Thụy lôi- Kim Bảng thủa ấy.
Bấy giờ có được 10 người trong Trang theo Ngài đi đánh giặc và tiếp đó ngài chiêu mộ được rất nhiều binh sỹ. Trong một đêm nằm mộng, Ngài đã thấy địa thế nơi sở tại là lập đồn bốt để rèn quân là tốt nhất. Lúc này, tình hình quân sỹ đã đông không ngờ do vậy đúng ngày 20/7 ông đã đem quân về động Hoa Lư để cùng quân Đinh Bộ lĩnh dẹp tan được 7 xứ quân, còn 5 đạo quân khác tản ra các vùng khác nhau để chống cự. Đinh Bộ Lĩnh đã chỉ huy tướng quân đánh nốt 5 đạo quân đó. Trong 5 đạo quân nói trên thì 4 đạo do 4 tướng đã dẹp xong. Riêng đạo quân ở Đỗ Đồng Giang có Nguyễn Cảnh Thục, cha con Đinh Bộ Lĩnh coi thường nên cả 3 cha con đã bị Cảnh Thục bao vây, Ngài đã một mình một ngựa xông vào đánh giặc như chỗ không người, chém hàng trăm quân giặc, phối kết hợp cùng cha con Đinh Bộ Lĩnh đánh Cảnh Thục. Vì hoang mang nên nghĩa quân của Cảnh Thục đã bỏ chạy.
Các xứ tạm bình an, khi về đến động Hoa Lư hồi quân, Đinh Bộ Lĩnh tự xưng là Đinh Tiên Hoàng, phong thưởng cho những người có công, Đinh Công Nga được phong ngôi thứ Thừa Tướng quản ở Phủ Lị Kim Bảng. Sau này vâng lệnh vua Đinh trở về 3 giáp trong trang Thụy Lôi, ngài đã cho dân tiền công, vàng bạc, rồi về trang Quang Thừa tụ lậy tổ tiên nội ngoại, sau 10 ngày Ngài trở về huyện sở làm việc. Cũng từ đó 3 giáp thuộc trang Thụy Lôi được miễn thuế và bọn sai dich phiền nhiễu. Một thời gian sau, một hôm ngài đi một vòng thăm lại trang trại và cùng một số quân sỹ bỏ đi ( không rõ đi đâu). Khi nghe trên núi Kim Nhan trang Kệ Tường huyện Thanh Trương phủ Đức Giang Châu Hoan ở đó ngài đã tự hóa. Bấy giờ vào ngày 10/11, chỉ còn vài nguwoif đi theo trở về nói với mọi người và tự viết Duệ Hiệu thần, lập miếu thờ tại hành cung thủa trước để thờ phụng.
Tôn phong ( Duệ Hiệu Nga Sơn Hiển Linh Đại Vương Thượng Đẳng Thần)
Cho phép cả 3 trang Thụy Lôi cùng thờ. Từ đó ngôi Đền được gọi là Đền Ba Dân.
Tại ngôi Đền thờ ngài, trong thời kháng chiến chống Pháp chúng đã dựng đồn bốt trên đỉnh núi Nguỳa nhằm chiếm nước ta lâu dài, thì ngôi Đền dưới chân núi lại là nơi cư ngụ tốt nhất của du kích ta. Hiện trường còn giữ lại một cửa do du kích ta đào gạch ở đầu hồi phía Đông để đột nhập vào hoạt động. Sau khi giặc Pháp rút về nước, đế quốc Mỹ xâm lược Miền Bắc thì ngôi Đền là nơi mở trường học, nơi sơ tán của nhân dân ba thôn. Cũng tại đây, Đền còn là nơi cơ quan các nhà máy như nhà máy giấy, nhà máy in, nhà máy điện hoạt động trong thời kỳ chống Mỹ.
Hà Nam là vùng đất có nền văn minh lúa nước lâu đời và nền văn hóa dân gian phong phú của vùng châu thổ sông Hồng. Nơi đây có rất nhiều công trình di tích lịch sử nổi tiếng: chùa Tam Chúc, Chùa Bà Đanh, chùa Long Đọi,… trong đó không thể không bỏ qua chùa Địa Tạng Phi Lai, tọa lạc ở Thôn Ninh Trung, xã Liêm Sơn, Thanh Liêm, Hà Nam, chùa mới được cải tạo lại từ một ngôi chùa Đùng cổ có lịch sử hàng nghìn năm nhưng được nhiều du khách ghé thăm bởi sự yên bình, thanh tịnh.
Theo lời kể các cụ trong làng chùa Địa Tạng được xây dựng vào khoảng đầu thế kỷ X với 120 gian chùa cổ và theo tương truyền thì vua Trần Nghệ Tông có một thời gian chọn địa danh này làm nơi ở ẩn, sau đó vua Tự Đức cũng đến chùa để cầu tự. Theo lý giải chữ Phi Lai có thể được hiểu là nơi mà các vị minh quân đi không quay về, và chính vua Tự Đức đặt cái tên Phi Lai cho chùa. Trải qua thăng trầm lịch sử chùa đã bị hoang phế một thời gian rất dài, đến tháng 12/2015, đại đức Thích Minh Quang về tiếp nhận, tu tạo, xây dựng và đổi tên thành Địa Tạng Phi Lai.Dựa theo truyền thuyết xưa vị trí xây chùa Địa Tạng Phi Lai đã được chọn lựa rất tỉ mỉ theo thế tứ tượng (tả thanh long, hữu bạch hổ, hậu huyễn vũ, tiền chu tước), chùa được ôm trọn bởi dãy núi hình vòng cung, bao bọc phía bên trong một khu rừng thông xanh mướt, bên cạnh chùa là những mạch nước ngầm. Tất cả đã tạo nên một bức tranh vô cùng tuyệt diệu như chốn tiên cảnh phong thủy hữu tình vừa có thanh và vừa có sắc.
Chùa được phục dựng với những nét kiến trúc đặc trưng của các ngôi chùa cổ ở đồng bằng Bắc Bộ nhưng vẫn có nhiều điểm rất độc đáo mà không nới nào có được. Tổng thể chùa có Tam bảo, nhà thờ tổ, nơi thờ Đức Ông, đức Thánh hiền, nhà ở, giảng đường, nơi đọc sách, nơi ở của phật tử...
Khuôn viên chùa được trồng rất nhiều cây ăn trái và có vô vàn các loại hoa đem lại cảm giác thư thái nhẹ nhàng. Đặc biệt nơi đây còn có các loại cây thảo dược sử dụng trị bệnh, hay các cây rau xanh có thể sử dụng để ăn…
Bên cạnh đó chùa có nhiều điểm dừng chân khác nhau khi du khách muốn khám phá những dãy núi sau lưng chùa. Điều tạo ấn tượng nhất khi ai đến đây là có các vườn thiền được thiết kế rất công phu: có nơi thì trải đá trắng, có vườn thiền là thảm cỏ xanh rì, có vườn thiền lại là những viên gạch cổ khắc họa tiết rồng thời Lý.Chùa không những đẹp ở cảnh quan mà còn ẩn chứa rất nhiều các cổ vật được tìm thấy khi khởi công xây dựng lại như tượng hình chim Garuda, ngói mũi hài, chân tảng hoa sen, gạch hình rồng, bia khắc đá viền công phượng phượng và nhiều đồ gốm sứ khác,… và nhà sử học Lê Văn Lan đã bỏ nhiều công sức đến đây để nghiên cứu, ông tin rằng với những hiện vật còn lại có thể chứng minh ngôi chùa có lịch sử cả nghìn năm.
Hải Hậu xưa là đất Quần Anh có lịch sử hình thành gắn liền với công lao các vị “tứ tổ cửu tộc” khai hoang mở đất. Hiện nay, huyện Hải Hậu là địa phương có số lượng từ đường được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa nhiều nhất tỉnh (13 từ đường). Tiêu biểu là 3 từ đường thờ thủy tổ Vũ Chi, thủy tổ Phạm Cập, tổ Nguyễn Đại Tông (Hải Anh), 3 từ đường thờ thuỷ tổ Trần Vu, thuỷ tổ Hoàng Gia, tổ họ Lại (Hải Trung), từ đường họ Nguyễn (Hải Sơn), từ đường họ Lâm (Hải Lộc)… Các di tích từ đường này đều lưu giữ được khối kiến trúc cổ và các lễ nghi truyền thống, đáp ứng nhu cầu văn hóa tâm linh và niềm tự hào truyền thống của con cháu trong dòng họ.
Thủy tổ Trần Vu là người đứng đầu Tứ tổ khai sáng đất Quần Anh. Năm Giáp Dần niên hiệu Cảnh Thịnh thứ 2 (1794), con cháu dòng họ xây dựng từ đường nhằm tưởng nhớ công lao của thủy tổ Trần Vu (nay ở xã Hải Trung). Từ đường thuỷ tổ Trần Vu là công trình kiến trúc văn hoá còn bảo lưu được kiến trúc gỗ với nhiều mảng chạm khắc đẹp, mặc dù trải qua nhiều lần xây dựng, tu sửa tôn tạo nhưng vẫn bảo lưu được đường nét cùng phong cách nghệ thuật truyền thống của dân tộc. Từ đường với kiến trúc “nội công ngoại quốc” với tiền đường thiết kế 3 gian, 2 chái, bốn vì, cột lim, xà bảy chạm khắc kênh bong hoa lá tinh xảo. Hậu cung xây cuốn, bên trong là lâu các, phía ngoài, trên có cổ lâu đắp nổi 3 chữ “Trần Khai Sáng”... Từ đường hiện đang lưu giữ được nhiều tư liệu quý như: câu đối, đại tự ghi lại công lao, sự nghiệp của thuỷ tổ Trần Vu. Từ đường thủy tổ Vũ Chi (xã Hải Anh) là một trong những công trình có quy mô lớn so với các từ đường khác (với diện tích trên 1.400m2). Thủy tổ Vũ Chi là một trong bốn thuỷ tổ có công khai sáng đất Quần Anh xưa đảm nhiệm công việc đắp đê khai thông sông ngòi, cải tạo đồng cho lúa khoai tươi tốt, đời sống cư dân ngày càng sung túc. Để tri ân công đức của thuỷ tổ Vũ Chi, con cháu trong dòng họ lập từ đường vào năm Đinh Tỵ niên hiệu Cảnh Thịnh thứ 5 (1797) (nay ở xóm 3, xã Hải Anh). Năm 1943, con cháu trong dòng họ Vũ Chi tiến hành đại tu toàn bộ các hạng mục công trình gồm: Tiền đường, trung đường, cung cấm, nhà tả vũ. Từ đó đến nay, trải qua 6 lần trùng tu, tôn tạo nhưng công trình vẫn giữ được nguyên trạng kiến trúc nghệ thuật thời Nguyễn. Trong đó đặc trưng là kiến trúc 5 gian tiền đường, 3 gian trung đường và 5 gian hậu chẩm. Tại di tích hiện lưu giữ được nhiều di vật, cổ vật có giá trị về lịch sử và nghệ thuật như: Sắc phong, văn bia, câu đối, đại tự.
Từ đường họ Nguyễn, xã Hải Sơn thờ thủy tổ Nguyễn Kim, tổ Nguyễn Khắc Cần và các vị tổ trong dòng họ. Theo thế phả Nguyễn Đại Tông Hải Hậu - Trực Ninh, dưới triều Vua Lê Huy Tông (1516-1522) Nguyễn Kim giữ chức Hữu vệ Điện tiền Chỉ huy sứ, tước An Tĩnh Hầu. Năm 1527 đời Vua Lê Trang Tông, ông được phong làm Thượng phụ Thái sư Hưng công thống lĩnh toàn bộ quân đội. Năm 1545, ông qua đời, được Vua Lê chiếu tặng “Chiêu huân tĩnh công”. Theo gia phả dòng họ Nguyễn, Nguyễn Khắc Cần là người đóng góp công sức cùng nhân dân đắp đê, trị thủy, lập làng với các địa danh như Nhất Trùng, Nhị Trùng, Tam Trùng, Tứ Trùng. Để ghi nhớ công ơn các vị tổ trong dòng họ đã có công với dân, với nước, năm 1830, con cháu họ Nguyễn đã xây dựng một am nhỏ thờ tự. Năm 1875, từ đường được dựng lại kiểu chữ “Nhất”. Đến năm 1912, từ đường được xây theo kiểu chữ “Đinh” gồm 2 tòa tiền đường và hậu đường. Từ năm 1912 đến nay, từ đường được trùng tu, tôn tạo 9 lần nhưng vẫn đảm bảo giữ kiến trúc cổ. Từ đường gồm 3 tòa: Tiền đường, trung đường, hậu đường. Ngoài giá trị kiến trúc, từ đường họ Nguyễn còn lưu giữ được nhiều hiện vật tiêu biểu như: Tượng thủy tổ Nguyễn Kim, ngai và bài vị các tổ kế thành, sắc phong niên hiệu Khải Định (1924)…
Để bảo tồn, phát huy giá trị các di tích lịch sử - văn hóa từ đường ở Hải Hậu, con cháu ở các dòng họ đã tự nguyện chung tay góp công, góp của để tu bổ, tôn tạo đảm bảo chất lượng và giữ được nguyên vẹn kiến trúc di tích gốc. Từ năm 2009 đến nay, con cháu họ Nguyễn (xã Hải Sơn) đã đóng góp hàng trăm triệu đồng tu sửa tiền đường, xây mới trung đường, hậu đường và lâu các, nhà táo… Năm 2014 con cháu dòng họ Vũ Chi (Hải Anh) tự nguyện đóng góp xây mới tường bao, lát sân gạch, nhà bia với kinh phí trên 100 triệu đồng. Cùng với việc huy động con cháu trong các dòng họ chung tay bảo tồn, tôn tạo, Ban quản lý di tích các từ đường dòng họ đã thực hiện có hiệu quả nếp sống văn minh trong dịp giỗ tổ. Tại từ đường họ Nguyễn, hằng năm, vào 14-15 tháng Giêng con cháu dòng họ tập trung ở từ đường làm lễ dâng hương, tế tổ. Vào các ngày 16 và 17 tháng 11 âm lịch là ngày giỗ thủy tổ Nguyễn Kim, dòng họ tiến hành phát thưởng khuyến học khuyến tài động viên con cháu học tập tiến bộ. Tại từ đường Vũ Chi con cháu dòng họ gồm 53 ngành sinh sống khắp mọi miền đất nước. Hằng năm, vào ngày 16 tháng Giêng; ngày 13 đến 15-3 âm lịch và ngày Đông chí, con cháu trong dòng họ lại về dâng hương báo công tiên tổ.
Các di tích từ đường ở Hải Hậu hiện nay ngoài việc là nơi thờ tự các vị thủy tổ, còn là những “bảo tàng” nhỏ để giáo dục truyền thống cho thế hệ con cháu tiếp tục góp sức xây dựng quê hương giàu đẹp. Hằng năm, con cháu các dòng họ có di tích từ đường thường xuyên đóng góp để trùng tu, tôn tạo di tích theo đúng quy định của Nhà nước. Các di tích lịch sử - văn hóa từ đường đều có Ban trị sự dòng họ trông coi, bảo vệ, hoạt động dưới sự giám sát của Ban quản lý di tích lịch sử - văn hóa địa phương; chính quyền các cấp và con cháu các dòng họ luôn thực hiện các quy định về bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị các di tích từ đường nhằm gìn giữ và tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống./.