Question

[Trần Ngọc Nhã Linh]

Thuuyết minh về Gành Đá Dĩa ( không chép mạng)

Answer 1

[Thảo Phương]

• Mở bài:

Nhắc đến tỉnh Phú Yên người ta không thể không nhắc đến Gành Đá Dĩa. Với kết cấu địa chất đặc biệt, xảy ra từ hàng triệu năm trước, Gành Đá Dĩa Phú Yên là một trong ba địa điểm trên thế giới có đặc điểm kiến tạo này.

• Thân bài:

* Lịch sử hình thành Gành Đá Dĩa Phú Yên:

Gành Đá Dĩa được hình thành từ dung nham núi lửa phun trào cách đây gần 200 triệu năm. Nham thạch nóng bỏng khi phun trào gặp nuớc biển lạnh đột ngột bị đông cứng. Đồng thời xảy ra hiện tuợng ứng lưu làm cho các khối đá nứt theo các chiều dọc, xiên, ngang tạo thành các khối đá nứt hình bát giác, lục giác, ngũ giác…. thẳng đứng hoặc xiên thoai thoải, nửa chìm nửa nổi trên biển.

Theo dòng chảy thời gian, những vết nứt đuợc nước biển bào mòn nhẵn nhụi. Nhưng những khối đá vẫn bám chặt lấy nhau, bền bỉ. Từng khối đá dài với hình dáng đặc biệt xếp chồng lên nhau. Trông xa xa như một tổ ong khổng lồ đựợc xây dựng bên bờ biển. Lúc đến gần thì ta lại có cảm tưởng như đây là những chiếc dĩa lớn xếp chồng lên nhau. Có lẽ đó là lí do người ta đặt cho địa danh này cái tên Gành Đá Dĩa.

* Vị trí:

Gành Đá Dĩa thuộc địa phận xã An Ninh Đông, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên, cách thành phố Tuy Hòa 30km về phía bắc. Nếu tính từ thị trấn Chí Thạnh, trên quốc lộ 1A, men theo con đường khoảng 10km về hướng đông sẽ đến Gành Đá Dĩa. Có thể nói Gành Đá Dĩa là cảnh quan thiên nhiên kỳ thú nhất Việt Nam.

* Đặc điểm cảnh quan Gành Đá Dĩa:

Dọc bờ khu Gành Đá Dĩa dài khoảng 6km tính từ mũi Gành Đèn đến mũi Nước Giao. Sự hình thành Gành Đá Dĩa cũng có liên quan mật thiết đến Vinh Xuân Đài, Đầm Ô Loan và đèo Cả. Đặc điểm thạch học và cấu trúc lượn sóng dưới tác động lâu dài của sóng biển là cơ sở hình thành sự đa dạng của địa hình dải bờ biển Gành Đá Dĩa.

Từ xa nhìn vào gành thấy những tầng đá lô nhô như vườn tượng của các nhà điêu khắc tài danh. Nhưng khi đến gần, gành là những trụ đá nơi cao, nơi thấp hoặc thẳng đứng hoặc hơi nghiêng nghiêng so với mặt nước biển, tạo thành một cảnh quan rất kỳ vĩ. Đứng từ xa nhìn về gành trông giống như một tổ ong khổng lồ nhô ra giữa biển khơi bạc sóng.

Bao quanh gành đá là một bãi cát hình cong lưỡi liềm dài khoảng trên dưới 3 km. Bờ cát trắng mịn, bạc sáng trong nắng ban mai lấp loá, là một bãi tắm rất tốt.

Đá ở Gành Đá Dĩa có màu đen huyền hoặc nâu vàng xếp thành cột, nửa chìm nửa nổi trên mặt nước biển. Chúng xếp chồng lên nhau như những chồng dĩa. Mỗi viên đá có độ dày từ 60-80 cm. Do đứng nhô ra biển, quanh năm sóng vỗ nên đã tạo thành những lỗ khuyết tròn láng.

Ở giữa gành có một hõm trũng. Nước mưa, nước biển đọng lại lại tạo thành vũng. Trong đó có nhiều loại cá nhỏ, có màu sắc sặc sỡ: xanh, vàng, tím, hồng nhạt… bơi lội tung tăng. Xung quanh hõm nước này, đá dựng thành cột liền khít nhau.

Trên thế giới chỉ có 4 nơi có cấu tạo địa chất đặc biệt như Gành Đá Dĩa Phú Yên. Mặc dù kỳ lạ đến thế nhưng trước đây do nằm ở vị trí trắc trở, đường xá đi lại khó khăn, Gành Đá Dĩa chưa được nhiều người biết đến. Phải đến năm 2011, con đường dẫn từ quốc lộ 1A đi qua các xã dọc biển được khai mở thì mới có nhiều người tìm đến tham quan, chiêm ngưỡng.

* Đặc điểm cấu tạo địa chất Gành Đá Dĩa:

Theo kết quả nghiên cứu của các nhà địa chất học, đá ở Gành Đá Dĩa được hình thành trong quá trình hoạt động núi lửa vùng cao nguyên Vân Hòa (Sơn Hòa), cách vị trí Gành Đá Dĩa khoảng 30 km về phía tây. Một vùng đất nâu đen còn sót lại dọc trên cánh đồng khu vực Hòa Đa, Bình Kiến hay dải đất bazan đỏ phía Hòa Thành Tuy Hòa là dấu tích di chuyển của các dòng nham thạch xa xưa.

Khoảng 200 triệu năm về trước, thời kì hoạt động mãnh liệt của các núi lửa trong vành đai Thái Bình Dương, dòng nham thạch nóng bỏng chảy từ miệng các núi lửa tràn xuống đồng bằng, tiến sát ra biển, gặp nước biển lạnh nên đột ngột đong cứng lại. Ban đầu. các khối đá kết tụ hình khối lớn. Lâu dần, do hiện tượng ứng lực rạn nức, các khối đá dần tách ra theo các mạch tạo thành cột đá hình lục giác như ngày nay. Trải qua thời gian, do tác động của sóng biển và sự ăn mòn, các khối đá có những hình thù kì lạ trong thật đẹp mắt.

Gành Đá Dĩa nằm chung trong khối kiến tạo địa chất với Gành Đèn. Khác với Gành đèn được kiến tạo từ dá Granic, Gành Đá Dĩa được kiến tạo bửi đá Bazan xếp chồng với hai mũi nhô lên khỏi mặt đất. Ranh giới này có thể quan sát được tại Hòn Khô với một bên là đá Granic đa khối màu phiến trắng, một bên là đá Bazan nâu đen khối nhẵn.

Cột đá Bazan tại Gành Đá Dia nhô ra làm hai mũi nhỏ. Một mũi nhô lên ở phía bắc với dáng đá nằm nghiêng uốn lượn. Một mũi ở phía nam với dáng đá thẳng đứng xếp chồng. Đây là nơi ngư dân thường tập kết ngư cụ chuẩn bị đánh bắt gần bờ.

* Ý nghĩa cảnh quan, địa chất và du lịch Gành Đá Dĩa:

Từ lâu, Gành Đá Dĩa đã trở thành niềm tự hào của người dân Phú Yên. Gành Đá Dĩa chứng kiến cuộc sống thăng trầm, cùng con người vượt qua bao cơn bão tố quyết tâm bám biển. Hình ảnh gành đá trở thành biểu tượng của đức kiên trì, lòng kiên trung, sừng sững kiêu ngạo giữa đất trời thách thức dòng thời gian khắc nghiệt phai mòn. Dãy tường đá kì vĩ, hòa điệu với sóng nước tạo thành bức tranh huyền ảo mang vẻ đẹp kì bí làm say mê khách du lịch trong và ngoài nước không thể rời bước một lần đến nơi đây.

Gành Đá Dĩa là một trong những địa điểm du lịch, mang lại nguồn kinh tế lớn của tỉnh Phú Yên. Năm 1998, Nhà nước Việt Nam công nhận Ghềnh Đá Dĩa là thắng cảnh thiên nhiên cấp quốc gia, khẳng định giá trị của địa danh này trong bản đồ du lịch Việt Nam.

• Kết bài:

Gành Đá Dĩa có quang cảnh kì vĩ phi thường, là kiệt tác của mẹ thiên nhiên, là bản trường ca bất tận của đá và nước, xứng đáng là một trong những hùng quan đất Việt.

Answer 2

[Thảo Phương]

Nói đến Phú Yên, không thể không nói tới một địa danh, mà tên tuổi của nó không những được ghi dấu trên bản đồ Việt Nam mà ngay cả trên thế giới, không mấy khi sự kết hợp kỳ diệu của tạo hóa đã tạo nên một kỳ quan thiên nhiên với hạ tầng địa chất thuộc vào hàng độc đáo nhất - Ghềnh Đá Đĩa.
Địa danh này nằm tại huyện Tuy An – Phú Yên, đã được Bộ VHTTDL xếp hạng là thắng cảnh quốc gia.
Đúng như tên gọi, nhìn từ trên xuống, Ghềnh Đá Đĩa như một chồng đĩa đen bóng với những viên đá hình tròn và đa giác xếp chồng khít vào nhau trông thật lạ khiến du khách liên tưởng đến trò chơi lego khổng lồ của tạo hóa, cái trò chơi lego nửa chìm nửa nổi trong mảng màu xanh rì rào của nước biển, những chiếc thuyền đánh cá xa xa như ru lòng người vào cõi thiên thai. Đây là một trong những hạ tầng địa chất vô cùng đặc biệt.Nhìn từ xa, khu Ghềnh Đá Đĩa rộng hơn 1 km2 như một tổ ong khổng lồ. Đá ở đây đều tăm tắp được dựng thành từng cột liền khít nhau. Các cột đá có tiết diện hình lục giác hoặc hình vuông hoặc có hình tròn như chiếc đĩa, thoạt nhìn cứ tưởng như có sự xắp sếp của bàn tay con người, nhưng đó phải là người khổng lồ. Bởi lẽ để có được những tảng đá dựng đứng nặng hàng tảng, đều đặn như hình ngũ giác, lớp nọ xếp liền lên lớp kia trên một vùng rộng lớn. Bàn tay của tạo hóa đã nhào nặn nơi đây trở thành một kỳ thắng.
Chồng đĩa thiên nhiên này rộng hàng nghìn mét vuông, nằm sát mép biển, mặc cho sự bào mòn của thời gian và sóng biển, ghềnh đá vẫn giữ nguyên vẻ đẹp ban đầu. Hàng triệu cột đá tựa vào nhau uốn thành từng cụm với hình dạng và độ cao khác nhau.
Theo các nhà địa chất, đây là loại đá bazan hình thành trong quá trình họat động của núi lửa vùng cao nguyên Vân Sơn, cách vị trí Ghềnh Đá Đĩa khoảng 30 km theo đường chim bay cách đây hàng triệu triệu năm. Nham thạch phun ra từ miệng núi lửa gặp nước lạnh đã đông cứng lại và xảy ra sự rạn nứt toàn bộ khối nham thạch. Phần lớn đá nứt theo mạch dọc, tạo thành những chiếc đĩa của người đầu bếp khổng lồ. Ghềnh Đá Đĩa nằm trong một tổng thể gồm các gềnh đá trắng trải dài hàng nghìn mét, tạo nét hài hòa giữa núi đá và biển.
Lại gần, những viên đá có hình trụ chồng lên nhau như chồng chén, đĩa trong các lò sành sứ, người ta gọi nơi đây là Ghềnh Đá Đĩa. Sóng ở Ghềnh Đá Đĩa luôn mạnh, đập vào bờ đá tung bọt trắng xóa. Những đợt sóng đó tuy có vẻ dữ dội nhưng chỉ làm ướt áo ai đó đi ngang qua đây, một liên tưởng sẽ khiến ta có cảm giác thú vị. Những bọt sóng tung cao vừa là lời chào mừng vừa như mời gọi hòa mình vào dòng nước mát lạnh của Ghềnh Đá Đĩa như sự hãnh diện của tự nhiên nơi đây.

Đi dọc theo ghềnh sẽ phát hiện ra giữa gềnh có một chỗ trũng, lâu ngày nước mưa và nước biển đọng lại thành vũng. Nơi đó như một thế giới nước thu nhỏ với những chú nham, tức là loài cua nhỏ, tôm cá nhỏ sinh sống, cả những chú sứa, sao biển theo thủy triều đi lại. Xung quanh lõm, đá dựng tầng tầng, những ai tới với nơi đây đều có thể dựa lưng vào đó để tâm hồn thư thái mà ngắm từ trời cao lồng lộng đến biển rộng mênh mông.
Với muôn hình vạn trạng, ghềnh Đá Đĩa còn hấp dẫn người xem bởi những gam màu biến đổi theo ánh sáng mặt trời. Khi bình minh lên, màu đen tuyền của những khối đá đĩa phủ ánh vàng rực rỡ của tia nắng chói chang đầu ngày đặc trưng vùng duyên hải miền Trung. Còn khi chiều xuống, ráng đỏ hoàng hôn nhuộm hồng các phiến đá. Bởi thế, mỗi khoảnh khắc ghềnh Đá Đĩa lại mang đến cho du khách những cảm nhận khác nhau.Không chỉ nổi danh với vẻ đẹp thiên tạo, Ghềnh Đá Đĩa này đã từng có một thời là cơ sở của cách mạng trong suốt hai thời kỳ chống Pháp và chống Mỹ. Những phiến đá cong cong hình vòng cung như che chắn cho những người con yêu nước và đâu đó trong những hang động trong lòng đá đã từng nuôi dưỡng những con người sẵn sang hiến dâng tuổi thanh xuân và tính mạng cho sự nghiệp và độc lập tự do của dân tộc. Đá Đĩa còn gắn liền với một địa danh phía trên đó là Hòn đá lực lượng- một hang sâu và rộng lưu truyền những huyền thoại về một thời chiến tranh.
Bên cạnh ghềnh đá Dĩa là bãi cát trắng mịn hình trăng lưỡi liềm dành cho những ai thích tắm biển. Không xa là khu vực bãi Bàng, với những tảng đá màu vàng sáng nằm lặng yên dưới tán cây bàng rợp mát. Đây là nơi nghỉ ngơi, cắm trại, dã ngoại lý tưởng. Lý thú hơn, ở ghềnh đá Dĩa, du khách còn có thể mục sở thị cảnh đánh bắt hải sản của ngư dân hoặc tự tay câu cá dò, cá dìa, cá vẩu. Thậm chí, còn có thể cùng người dân địa phương đi cạy “ vú nàng”- một loài nghêu sống bám vào gành đá. Đôi lúc, còn được mời mua những con hải sâm tươi bổ dưỡng với giá cả ưu đãi…Ghềnh Đá Đĩa không những là một thắng cảnh quốc gia mà còn là một tài sản quý giá với mảnh đất đầy truyền thuyết và danh thắng như Phú Yên, chắc chắn nơi đây sẽ là điểm đến mang lại nhiều hứng thú với du khách. Mong rằng Ghềnh Đá Đĩa sẽ được nhiều người biết đến xứng đáng với sự độc đáo của nó.