Câu 1. (2.0 điểm) Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về việc giữ gìn sự trong sáng của ngôn ngữ dân tộc.

Câu 2. (4.0 điểm) Viết bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) phân tích nội dung và nghệ thuật của văn bản sau đây.

TIẾNG VIỆT CỦA CHÚNG MÌNH TRẺ LẠI TRƯỚC MÙA XUÂN

                                               Phạm Văn Tình

Tiếng Việt chúng mình có từ thời xa lắm
Thuở mang gươm mở cõi dựng kinh thành
Vó ngựa hãm Cổ Loa, mũi tên thần bắn trả
Vẽ nên hồn Lạc Việt giữa trời xanh.
Bao thế hệ đam mê sống lại thời chiến trận
Bài Hịch năm nào hơn mười vạn tinh binh
Cả dân tộc thương nàng Kiều rơi lệ
Lời Bác truyền gọi ta biết sống vượt lên mình.
Tiếng Việt ngàn năm trong ta là tiếng mẹ
Là tiếng em thơ bập bẹ hát theo bà
Xốn xang lời ru tình cờ qua xóm nhỏ
Ơi tiếng Việt mãi nồng nàn trong câu hát dân ca!
Anh lại cùng em bước vào thiên niên kỷ
Bỗng gặp lại quê hương qua lời chúc mặn mà
Lời chúc sớm mai, ngày mồng một Tết
Qua tấm thiếp gửi thăm thầy, thăm mẹ, thăm cha.
Tiếng Việt ngàn đời hôm nay như trẻ lại
Bánh chưng xanh, xanh đến tận bây giờ
Bóng chim Lạc bay ngang trời, thả hạt vào lịch sử
Nảy lộc đâm chồi, thức dậy những vần thơ.

* Chú thích: Nhân dịp tham dự tọa đàm "Tiếng Việt ân tình" chào mừng ngày Tôn vinh tiếng Việt 08/09/2024, PGS. TS. Phạm Văn Tình bày tỏ niềm vui khi được chia sẻ về nét đẹp của tiếng Việt. Thầy Tình đã gửi đến các bạn khán giả bài thơ "Tiếng Việt của chúng mình trẻ lại trước mùa xuân" do chính mình sáng tác. 

II. PHẦN VIẾT (6 ĐIỂM)

Câu 1. Tôi của ngày hôm nay là những lựa chọn của tôi ngày hôm qua. (Eleanor Roosevelt)

Hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) bàn về sự lựa chọn của con người trong cuộc sống.

Câu 2. Viết bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) làm rõ nét đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện của văn bản trong phần Đọc hiểu.

I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4 ĐIỂM)

Đọc đoạn trích sau:

     Tôi quyết định rồi, tôi sẽ bỏ nhà đi bụi đời […]. Chạng vạng, tôi xếp đồ bỏ vô túi quẩy đi. Mới đầu tôi tính đi xa thiệt là xa kìa, nhưng nghĩ lại tôi đi xa thì ba mẹ tôi làm sao kiếm gặp. Ba mẹ tôi dứt khoát phải suy nghĩ về thái độ quá khắt khe của mình khi thấy thằng con quý tử đang lăn lóc vỉa hè. Tôi quyết định đến ngã tư chỗ rẽ về nhà ngoại, thể nào lúc ba mẹ cuống cuồng chạy đi tìm cũng qua đây […]

     Ở đó, tôi gặp thằng Lụm.

     […] Thằng Lụm rờ cái cặp đầy nhóc quần áo tôi:

     - Mầy đi đâu mà ngồi đây?

     Tôi nói dõng dạc để chứng tỏ con người mình đầy dũng cảm:

     - Đi bụi đời!

     Nó chê liền:

     - Tướng mầy mà đi bụi? Yếu như cọng bún mà nói đi bụi, mắc cười.

     Tôi giận lắm, tuy nhiên để chứng tỏ mình là người lớn, tôi nhún vai ra chiều không chấp. Tôi hỏi lại nó ra đây làm cái gì. Nó nói, nó tìm má nó. Tôi hỏi má nó ở đâu, nó lắc đầu hỏng biết. Tôi hỏi tới:

      - Sao kỳ vậy?

     Thằng Lụm “còi” nhún vai, co mình lại tuồng như ngọn gió vừa bay qua lạnh lắm vậy.

     - Hồi đó, hồi tao còn nhỏ ơi là nhỏ, má tao bỏ tao lại đây nè.

     - Là sao? - Tôi chưng hửng.

     - Tao cũng đâu có biết. Chắc má tao gặp chuyện gì đó buồn lắm, nuôi không nổi tao nên bỏ tao lại đấy. Bởi vậy tao tên Lụm đó.

     - Xạo hoài.

     Thằng Lụm lắc đầu ra chiều chán nản:

     - Thiệt đó, biết sao tao đen thui vậy hôn?- Nó chìa ra cái mặt như chàm cháy - Tao bị bỏ ngoài nắng đó. Hồi đó ở ngã tư nầy vắng hoe hà, tao nằm khóc cả buổi mà đâu có ai hay. Tới chừng đói quá tao mới khóc, tao khóc rổn rổn luôn, tao mạnh miệng từ hồi nhỏ mà. Rồi cái có bà dì bán bánh mì chạy lại, bồng lên, đâu có sữa, bà dì mới móc ruột bánh mì cho tao trấp trấp đỡ, dè đâu tao ăn hết ổ bánh mì luôn. Bà dì thấy tao dễ nuôi, nuôi luôn, sau này, tao kêu bả bằng ngoại. Tao lớn mà hổng tốn một miếng sữa nào hết, hay chưa?

     […]

     - Sao mày đi bụi? - Thằng Lụm chợt hỏi.

     - Ba tao... - tôi chép miệng ra vẻ oan ức - ba tao đánh tao. […]

     Giọng thằng Lụm vừa hồ hởi vừa có vẻ ganh tị:

     - Mày sướng thiệt (trời, bị đánh mà sướng nỗi gì). Vậy mà còn bỏ nhà đi. Đồ ngu!

     Tự nhiên vậy rồi nó chửi tôi à. Tôi cãi:

     - Mầy đâu có má có ba đâu có biết. Người lớn khó dữ lắm.

     - Chẳng thà có má, có ba, bị rầy gì tao cũng chịu! - Thằng Lụm trở nên trầm ngâm, coi nó già quá trời!- Nhưng mầy đừng có lo, tao ngồi đây thể nào cũng gặp má tao thôi. Thế nào má đi qua má cũng nhìn ra tao. Mai mốt bị rầy, bị đòn cho đã. […]

     Thằng Lụm “còi” làm tôi hối hận và nhớ ba mẹ quá chừng. Tôi muốn trở về. Tôi ngồi im lặng suy nghĩ trong khi thằng Lụm đứng dậy để nhìn mỗi khi có một lượt xe dừng lại trước đèn đỏ. Tôi chợt sợ quá, có khi nào ba mẹ giận bỏ tôi luôn như thằng Lụm không. Ba mẹ sẽ sanh nhiều thiệt nhiều em khác còn tôi thì biết kiếm đâu ra ba mẹ khác bay giờ. Tôi ngồi lo lắng đến mức, khi ba mẹ tôi ghé xe lại dưới đường tôi còn không hay. Thấy bóng mẹ đứng sịch trước mặt mình, tôi bật khóc:

     - Con tính đâu ba mẹ bỏ con luôn rồi.

     Mẹ không vồ vập ôm lấy tôi mà điềm đạm cầm bàn tay tôi bóp mạnh, còn ba thì vỗ vỗ vào đầu tôi.

     - Con hư quá. Con đừng làm vậy ba mẹ buồn.

     Thằng Lụm đứng trân trân nhìn tôi với đôi mắt buồn tủi. Tôi quẹt nước mắt bước lại gần nó, bất giác tôi gọi thằng Lụm bằng anh:

     - Em về nghen, anh Lụm.

     […] Thằng Lụm cảm động, lắc đầu, nó nói trổng không:

     - Mai mốt ra đây chơi, nghen mậy!

     Tôi vừa ngoái vừa gật đầu. Ba tôi hỏi ai, tôi trả lời “Bạn con. Anh Lụm. Anh Lụm tội nghiệp lắm ba à…”. Không biết thằng Lụm “còi” có biết tôi đang kể về nó không mà nó nhìn theo xe tôi đến khuất thì thôi. Khi tôi ngoái lại, dưới đèn sáng rực, tôi thấy trong mắt nó lấp loáng những giọt nước. […]

(Trích Lụm Còi, Nguyễn Ngọc Tư)

Câu 1. Xác định ngôi kể được sử dụng trong văn bản.

Câu 2. Xác định thời gian, không gian trong truyện.

Câu 3. Vì sao thằng Lụm mong được ba mẹ đánh như nhân vật “tôi”?

Câu 4. Đầu truyện, nhân vật “tôi” cố tỏ ra mình là người lớn, gọi Lụm là “mày”. Nhưng đến cuối truyện, nhân vât “tôi” đổi cách xưng hô với Lụm như thế nào? Việc đổi cách xưng hô đó nói lên điều gì?

Câu 5. Anh/Chị có đồng tình với quan điểm: Hãy rời xa gia đình và sống cuộc đời như bạn muốn? Vì sao?

Câu 1. (2.0 điểm) Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) đưa ra những giải pháp thích hợp để giới trẻ vượt qua những cám dỗ, làm chủ bản thân.

Câu 2. (4.0 điểm) Viết bài văn phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ “Mẹ ta trả nhớ về không” (Đỗ Trung Quân).

        Mẹ ta trả nhớ về không

     Ngày xưa chào mẹ, ta đi

Mẹ ta thì khóc, ta đi thì cười

     Mười năm rồi lại thêm mười

Ta về ta khóc, mẹ cười… lạ không ?

     “Ông ai thế? Tôi chào ông!”

Mẹ ta trí nhớ về… mênh mông rồi

     “Ông có gặp thằng con tôi?

Hao hao... tôi nhớ... nó người… như ông”

     Mẹ ta trả nhớ về không

Trả trăm năm lại bụi hồng... rồi đi.

(Đỗ Trung Quân)

Câu 1. (2.0 điểm) Viết đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) phân tích những nét độc đáo về nghệ thuật trong bài thơ “Ái quốc” của tác giả Phan Bội Châu.

Câu 2. (4.0 điểm) Ngày nay, khi đọc bài thơ “Ái quốc” của tác giả Phan Bội Châu, nhiều người đã liên tưởng đến vai trò của thế hệ trẻ trong việc xây dựng đất nước. Anh/chị hãy viết bài văn bàn về những điều giới trẻ có thể làm để đưa đất nước phát triển trong thời đại mới.

(4,0 điểm) Đọc văn bản sau:

                    Ái quốc

     Nay ta hát một thiên ái quốc,

     Yêu gì hơn yêu nước nhà ta.

          Trang nghiêm bốn mặt sơn hà,

Ông cha để lại cho ta lọ vàng.

     Trải mấy lớp tiền vương dựng mở,

     Bốn ngàn năm giãi gió dầm mưa.

          Biết bao công của người xưa,

Gang sông, tấc núi, dạ thưa, ruột tằm.

     Hào Đại Hải âm thầm trước mặt,

     Dải Cửu Long quanh quất miền tây,

          Một toà san sát sinh thay,

Bên kia Vân, Quảng, bên này Côn Lôn.

     Vẻ gấm vóc nước non thêm đẹp,

     Rắp những mong cơ nghiệp dài lâu.

          Giống khôn há phải đàn trâu,

Giang sơn nỡ để người đâu vẫy vùng?

     Hai mươi triệu dân cùng của hết,

     Bốn mươi năm nước mất quyền không.

          Thương ôi! Công nghiệp tổ tông,

Nước tanh máu đỏ, non chồng thịt cao.

     Non nước ấy biết bao máu mủ,

     Nỡ nào đem nuôi lũ Sài Lang?

          Cờ ba sắc, xứ Đông Dương,

Trông càng thêm nhục, nói càng thêm đau!

     Nhục vì nước, mà đau người trước,

     Nông nỗi này, non nước cũng oan.

          Hồn ơi về với giang san,

Muôn người muôn tiếng hát ran câu này:

     “Hợp muôn sức ra tay quang phục,

     Quyết có phen rửa nhục báo thù...”

          Mấy câu ái quốc reo hò,

Chữ đồng tâm ấy phải cho một lòng.

(Phan Bội Châu)

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5 (trình bày ngắn gọn):

Câu 1. Văn bản trên đã tuân thủ về quy luật của thể thơ song thất lục bát thế nào?

Câu 2. Chủ đề của văn bản là gì?

Câu 3. Chỉ ra sự độc đáo trong cách kết hợp từ ở dòng thơ “Nước tanh máu đỏ, non chồng thịt cao.”.

Câu 4. Xác định bố cục và mạch cảm xúc của bài thơ.

Câu 5. Trong bài thơ, tác giả Phan Bội Châu đã bộc bạch tình yêu nước của mình, từ đó, dùng ngôn từ để kêu gọi dân tộc đoàn kết đứng lên chống giặc. Trong thời hiện đại, theo anh/chị, chúng ta nên thể hiện lòng yêu nước bằng những cách nào? Viết đoạn văn từ 5 – 7 dòng để trình bày ý kiến của bản thân.