(0.5 điểm)

Chỉ ra những dòng thơ lục ngôn có trong văn bản.

​BẢO KÍNH CẢNH GIỚI BÀI 9

Trần trần¹ mựa cậy² những ta lành,

Phúc hoạ tình cờ xẩy chửa đành.

Miệng thế nhọn hơn chông mác nhọn,

Lòng người quanh nữa nước non quanh.

Chẳng ngừa nhỏ âu nên lớn,

Nếu có sâu thì bỏ canh.

Ở thế an nhàn chăng có sự,

Ngàn muôn tốn nhượng³ chớ đua tranh.

(Nguyễn Trãi toàn tập, NXB Khoa học xã hội, 1976)

1. Trần trần: tự nhiên, chất phác, ý chỉ lối sống có sao là vậy.

2. Mựa: chớ đừng – mựa cậy: đừng ỷ vào, đừng cậy vào.

3. Tốn: từ tốn; nhượng: khiêm nhượng – ngàn muôn tốn nhượng: muôn đời sống từ tốn, khiêm nhường.

(0.5 điểm)

Xác định phương thức biểu đạt của văn bản.

BẢO KÍNH CẢNH GIỚI BÀI 9

Trần trần¹ mựa cậy² những ta lành,

Phúc hoạ tình cờ xẩy chửa đành.

Miệng thế nhọn hơn chông mác nhọn,

Lòng người quanh nữa nước non quanh.

Chẳng ngừa nhỏ âu nên lớn,

Nếu có sâu thì bỏ canh.

Ở thế an nhàn chăng có sự,

Ngàn muôn tốn nhượng³ chớ đua tranh.

(Nguyễn Trãi toàn tập, NXB Khoa học xã hội, 1976)

1. Trần trần: tự nhiên, chất phác, ý chỉ lối sống có sao là vậy.

2. Mựa: chớ đừng – mựa cậy: đừng ỷ vào, đừng cậy vào.

3. Tốn: từ tốn; nhượng: khiêm nhượng – ngàn muôn tốn nhượng: muôn đời sống từ tốn, khiêm nhường.

PHẦN II. LÀM VĂN (6.0 điểm)

Câu 1 (2.0 điểm): Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về tầm quan trọng của lối sống chủ động trong cuộc sống ngày nay.

Câu 2 (4.0 điểm): Cảm nhận của anh/chị về văn bản sau:

Rồi hóng mát thuở ngày trường.
Hoè lục đùn đùn tán rợp trương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ.
Hồng liên trì đã tịn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ;
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.
Lẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.

       (In trong Nguyễn Trãi toàn tập tân biên, tập III, Trung tâm Nghiên cứu Quốc học, NXB Văn học, 2000, tr.1025)

PHẦN I. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN (4.0 điểm )

Đọc văn bản sau:

               NHÀN             

Một mai⁽¹⁾, một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu ai⁽²⁾ vui thú nào
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người đến chốn lao xao 
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
Rượu, đến cội cây⁽³⁾, ta sẽ uống
Nhìn xem phú quý, tựa chiêm bao⁽⁴⁾.

                     (Nguyễn Bỉnh Khiêm, Hợp tuyển thơ văn Việt Nam, tập II)

* Chú thích:

(1) Mai: dụng cụ đào đất, xới đất.

(2) Dầu ai: mặc cho ai, dù ai có cách vui thú nào cũng mặc, tôi cứ thơ thẩn( giữa cuộc đời này).

(3) Cội cây: gốc cây.

(4) Hai câu 7 và 8: tác giả có ý dẫn điển Thuần Vu Phần uống rượu say nằm ngủ dưới gốc cây hòe, rồi mơ thấy mình ở nước Hòe An được công danh phú quý rất mực vinh hiển. Sau bừng mắt tỉnh dậy thì hóa ra đó là giấc mộng, thấy dưới cánh hoè phía nam chỉ có một tổ kiến mà thôi. Từ đó điển này có ý: Phú quý chỉ là một giấc chiêm bao.

Thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 5: 

Câu 1 (0.5 điểm): Xác định thể thơ của văn bản trên.

Câu 2 (0.75 điểm): Chỉ ra những hình ảnh nói về nét sinh hoạt hàng ngày đạm bạc, thanh cao của tác giả.

Câu 3 (0.75 điểm): Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ liệt kê có trong hai câu thơ sau:

Một mai, một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào

Câu 4 (1.0 điểm): Quan niệm dại – khôn của tác giả trong hai câu thơ sau có gì đặc biệt?

Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người đến chốn lao xao

Câu 5 (1.0 điểm): Từ văn bản trên, anh/chị cảm nhận như thế nào về vẻ đẹp nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm? (Viết đoạn văn ngắn khoảng 5 – 7 dòng)  

Mặt Trời (1): mặt trời của thiên nhiên, vũ trụ. Dựa vào ngữ cảnh trong câu văn, ta có thể xác định được nghĩa của từ. Mặt trời của vũ trụ xuất hiện tuần hoàn, ngày ngày đều xuất hiện, soi sáng cho vạn vật.

Mặt Trời (2): chỉ Bác Hồ. Bác Hồ chính là mặt trời của dân tộc, của đất nước. Bác đã chỉ đường, dẫn lối cho dân tộc tìm thấy ánh sáng của tự do, độc lập, hạnh phúc. Tác giả sử dụng hình ảnh Mặt Trời chỉ Bác Hồ để thể hiện niềm yêu thương, tự hào, trân trọng đối với vị cha già kính yêu của dân tộc.