Đề thi Thành phố Hồ Chí Minh (chuyên - THPT Năng khiếu)
ĐẠI HỌC QUỐC GIA TPHCM
TRƯỜNG PHỔ THÔNG NĂNG KHIẾU
ĐỀ THI TUYỂN SINH LỚP 10 NĂM HỌC 2016-2017
Môn thi: Ngữ văn (chuyên)
Thời gian: 150 phút
Câu 1: 3 điểm
Patrick Hayden, giáo sư trường đại học Stanford, Hoa KỲ viết:
“Công dân môi trường toàn cầu có thể xem như một thành tố của quan niệm bao trùm hơn mang tinh thần thế giới về công dân toàn cầu… Công dân môi trường toàn cầu quan tâm đến những điều tốt chung cho cộng đồng nhân loại và có những nhấn mạnh cụ thể vào thực tế tất cả chúng ta đều là các công dân vừa thuộc về những môi trường địa phương, đồng thời vừa thuộc về một môi trường toàn cầu duy nhất. (trích trong bài Những tương lai của phê bình sinh thái và văn học, Karen Thomber, Trần Ngọc Hiếu dịch)
Trình bày suy nghĩ của em về quan niệm trên.
Câu 2: 7 điểm
Qua tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương, có ý kiến nhận xét: Hình ảnh cái bóng là chi tiết nghệ thuật đắt giá, tạo sự bất ngờ, hấp dẫn của tình huống, sự chặt chẽ cho cốt truyện. Cũng có người cho rằng: Cái bóng thể hiện những giá trị nhân văn sâu sắc của ngòi bút Nguyễn Dữ về số phận và hạnh phúc con người nói chung.
Hãy nêu cảm nghĩ của anh chị về hai nhận định trên.
Câu | Ý | Nội dung |
1 |
| Nghị luận xã hội |
| 1.1 | Giải thích - Khái niệm “công dân toàn cầu” khởi xướng đầu tiên từ nhà triết học cổ Hy Lạp Đi-ô-gien. Khi được hỏi ông từ đâu đến, ông đã trả lời: “Tôi là công dân của thế giới”. Hàng loạt các học giả khác đã bàn về vấn đề này như nhà cách mạng người Anh nhưng sống tại Mỹ vào thế kỷ 18, T.Pên-nơ. Ông đã viết rằng: “Đất nước của tôi là thế giới. Đồng bào của tôi là nhân loại”. A.Anh-xtanh cũng nhấn mạnh tới ý thức của công dân về các vấn đề toàn cầu khi viết: “Chủ nghĩa vùng miền là một căn bệnh ấu trĩ. Nó là bệnh sởi của nhân loại”. Những người lỗi lạc này muốn nói tới sự rộng mở, một tầm nhìn xa trông rộng cho một thế giới đại đồng, nơi biên giới giữa các quốc gia được xóa mờ dần. - Công dân môi trường toàn cầu quan tâm đến những điều tốt chung cho cộng đồng nhân loại và có những nhấn mạnh cụ thể vào thực tế tất cả chúng ta đều là các công dân vừa thuộc về những môi trường địa phương, đồng thời vừa thuộc về một môi trường toàn cầu duy nhất. - Ý kiến đề cập đến những công dân môi trường toàn cầu trong thế kỉ hiện đại, khi môi trường đang là vấn đề nóng hổi, đầy bức xúc và tốc độ hội nhập ngày càng cao. |
| 1.2 | Bình luận a. Công dân môi trường toàn cầu quan tâm đến những vấn đề thực tế của tất cả chúng ta. - Đó là vấn đề sống còn của loài người, khi môi trường đang bị hủy diệt nghiêm trọng bởi lòng tham, sự ích kỉ của con người. - Hội nghị COP21 lên tiếng kêu gọi bảo vệ mẹ Trái Đất, bảo vệ hành tinh của chúng ta. - Chúng ta đi tìm sự sống ở những hành tinh khác để phòng ngừa trường hợp trái đất không có đủ sức chứa cho sự sống con người. - Vấn đề môi trường không phải là vấn đề của một người, một quốc gia mà là vấn đề chung của cả thế giới, của tất cả chúng ta. - Những chương trình bảo vệ môi trường thế giới như: giờ Trái Đất, bảo vệ các loài động vật quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng… b. Công dân môi trường toàn cầu vừa thuộc về môi trường địa phương, đồng thời thuộc về một môi trường toàn cầu duy nhất. - Trái Đất này là nơi tồn tại sự sống của chúng ta nên phải bảo vệ. - Trước khi bảo vệ những điều lớn lao, phải có ý thức bảo vệ môi trường ở địa phương của mình. - Ý thức công dân môi trường toàn cầu thôi thúc chúng ta hành động vì môi trường. |
| 1.3 | Bài học hành động và liên hệ bản thân - Có suy nghĩ đúng đắn, hiểu biết về môi trường. - Ý thức bảo vệ môi trường, xứng đáng là công dân môi trường toàn cầu. - Liên hệ bản thân |
2 |
| Nghị luận văn học |
| 2.1 | Giải thích - Chi tiết nghệ thuật: là những tình tiết có giá trị, nói lên tư tưởng chủ đề của tác phẩm, là sản phẩm sáng tạo nghệ thuật của nhà văn, thể hiện tư tưởng của người nghệ sĩ. - Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn. (Dẫn chứng những chi tiết nghệ thuật) - Chi tiết cái bóng trong Chuyện người con gái Nam Xương là chi tiết nghệ thuật đặc sắc. - Qua tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương, có ý kiến nhận xét: Hình ảnh cái bóng là chi tiết nghệ thuật đắt giá, tạo sự bất ngờ, hấp dẫn của tình huống, sự chặt ché cho cốt truyện. Cũng có người cho rằng: Cái bóng thể hiện những giá trị nhân văn sâu sắc của ngòi bút Nguyễn Dữ về số phận và hạnh phúc con người nói chung. - Ý kiến: đồng ý với cả hai nhận xét trên. Hai ý kiến bổ sung cho nhau, hoàn thiện ý ngĩa của chi tiết cái bóng. |
| 2.2 | Phân tích a.Hình ảnh cái bóng là chi tiết nghệ thuật đắt giá, tạo sự bất ngờ, hấp dẫn của tình huống, sự chặt ché cho cốt truyện. -Tất cả mọi diễn biến, tính cách, số phận nhân vật đều xoay quanh hình ảnh cái bóng. - Cái bóng không xuất hiện ở phần đầu, phần giữa, cũng không được miêu tả trong đời thực của hai mẹ con. Nó xuất hiện một lần duy nhất ở cuối tác phẩm, lại là cái bóng của Trương Sinh. - Nhờ tài sắp xếp như thế mà câu chuyện trở nên hồi hộp, hấp dẫn, kịch tính, mỗi lúc một căng thẳng. - Cái bóng thắt nút và cũng mở nút câu chuyện: + Thắt nút vì: đối với Vũ Nương những ngày xa chồng, đó là ước mong vợ chồng được quấn quýt như hình với bóng. Đó cũng là tấm lòng của người mẹ muốn con được sống trong tình yêu thương của đầy đủ bố và mẹ. Với bé Đản ba tuổi ngây thơ, đó là cha đên nào cũng đến, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi. Với Trương Sinh, cái bóng là nguồn gốc của cơn ghen tuông, để đến nỗi đẩy vợ vào đường chết. =>Như vậy, một câu nói ngây thơ của đứa trẻ đã dẫn đến bão táp dây chuyền trong cuộc sống của đôi vợ chồng: chồng nghi kị vợ, hạnh phúc gia đình lìa tan, cuối cùng là cái chết bi thảm của người vợ trong trắng, thủy chung. + Cái bóng mở nút vì nhờ cái bóng mà Trương Sinh hiểu ra sự tình, biết được nỗi oan của vợ. Bao nhiêu nghi ngờ, oan ức được hóa giải nhờ cái bòng. =>Tình huống, tình tiết câu chuyện xoay xung quanh cái bóng. b. Cái bóng thể hiện những giá trị nhân văn sâu sắc của ngòi bút Nguyễn Dữ về số phận và hạnh phúc con người nói chung. - Chi tiết cái bóng có ý nghĩa sâu sắc: + Tố cáo thói ghen tuông, ích kỉ, trưởng giả. + Lên án chế độ phong kiến tiếp tay cho kẻ ác. + Phản ánh số phận của người phụ nữ oan khuất. + Khẳng định lòng thủy chung của Vũ Nương |
| 2.3 | Tổng kết - Tài năng tác giả sáng tạo ra chi tiết nghẹ thuật độc đáo. - Tư tưởng nhân đạo sâu sắc. |