Bài học cùng chủ đề
Báo cáo học liệu
Mua học liệu
Mua học liệu:
-
Số dư ví của bạn: 0 coin - 0 Xu
-
Nếu mua học liệu này bạn sẽ bị trừ: 2 coin\Xu
Để nhận Coin\Xu, bạn có thể:
Thủy tiên tháng Một (Phần 2) SVIP
Lưu ý: Ở điểm dừng, nếu không thấy nút nộp bài, bạn hãy kéo thanh trượt xuống dưới.
Bạn phải xem đến hết Video thì mới được lưu thời gian xem.
Để đảm bảo tốc độ truyền video, OLM lưu trữ video trên youtube. Do vậy phụ huynh tạm thời không chặn youtube để con có thể xem được bài giảng.
Nội dung này là Video có điểm dừng: Xem video kết hợp với trả lời câu hỏi.
Nếu câu hỏi nào bị trả lời sai, bạn sẽ phải trả lời lại dạng bài đó đến khi nào đúng mới qua được điểm dừng.
Bạn không được phép tua video qua một điểm dừng chưa hoàn thành.
Dữ liệu luyện tập chỉ được lưu khi bạn qua mỗi điểm dừng.
Bài giảng giúp học sinh:
- Tìm hiểu chung về tác giả, tác phẩm.
- Tìm hiểu những đặc điểm của văn bản thông tin được thể hiện trong bài viết.
- Tìm hiểu ý nghĩa của bài viết.
Thủy tiên tháng Một
Thô-mát L.Phrít-man
Khi ngày càng có nhiều người phải đối mặt với biến đổi khí hậu thì trong số đó cũng có thêm nhiều người hiểu rằng đó không chỉ là hiện tượng có cái tên nghe khá êm ái là "sự nóng lên của Trái Đất”. “Ồ, mọi thứ chỉ hơi nóng lên một chút thôi, có gì không hay đâu — nhất là nếu bạn cũng là người Min-ne-xô-ta (Minnesota) như tôi?”. Không đơn giản thế đâu, nó còn là “sự bất thường của Trái Đất” nữa.
“Sự bất thường của Trái Đất” là cụm từ do Hân-tơ Lo-vin (Hunter Lovins) đặt ra. Ông muốn giải thích với mọi người rằng nhiệt độ trung bình toàn Trái Đất tăng lên (Trái Đất nóng lên) thực sự sẽ dẫn đến các kiểu hiện tượng thời tiết bất thường khác - từ những đợt nóng và hạn hán ở nơi này đến tuyết rơi dày ở nơi kia, và sẽ có bão lớn hơn, lũ lụt nặng nề hơn, mưa to hơn, cháy rừng dữ dội hơn và các loài sinh vật sẽ biến mất. Thời tiết sẽ ngày càng không bình thường. Và đã có hiện tượng đó rồi. Khi những bông hoa thuỷ tiên vàng trên lối đi từ đường phố vào nhà chúng tôi ở Bơ-the-xđa (Bethesda), bang Me-ri-lân (Maryland), vốn thường nở vào tháng Ba, nhưng năm nay lại nở từ đầu tháng Một thì đó chính là sự bất thường, giống như một phép thuật xuất hiện từ trong một tập phim Thoai-lai Dôn (Twilight Zone) vậy. Tôi gần như nghĩ rằng khi nhìn ra ngoài cửa sổ, tôi sẽ thấy Rót Xơ-linh (Rod Serling), người dẫn truyện, đang cắt cỏ trong sân nhà tôi.
Hãy quen với điều đó. Thời tiết có thể sẽ như trong truyện khoa học viễn tưởng, nhưng bản chất khoa học của nó là hoàn toàn có thật. Nhiệt độ trung bình chỉ cần tăng lên một chút là thời tiết đã thay đổi rất nhiêu, vì chính chênh lệch nhiệt độ làm hình thành cũng như tạo ra hướng vận động của gió trên bề mặt Trái Đất. Do đó, khi bạn làm thay đổi nhiệt độ trên bề mặt Trái Đất, bạn cũng làm thay đổi hướng gió - và cả tình hình gió mùa trước khi bạn nhận biết được điều đó nữa. Khi Trái Đất nóng hơn, tốc độ bay hơi nước cũng thay đổi - đó là lí do chủ yếu làm xuất hiện những trận mưa bão rất lớn ở nơi này và những đợt nóng khắc nghiệt hơn, hạn bán kéo dài hơn ở nơi khác.
Tại sao chúng ta lại đồng thời có thời tiết ở cả hai thái cực? - ẩm ướt hơn và khô hạn hơn - cùng một lúc? Nhiệt độ trung bình tăng và cả Trái Đất nóng lên sẽ dẫn tới đất bốc hơi nhiều hơn. Vì thế, những khu vực có khí hậu khô tự nhiên sẽ càng khô hơn. Cùng lúc đó, tốc độ bay hơi của nước tăng - do Trái Đất nóng lên - cũng đưa nhiều hơi nước hơn vào không khí, vì vậy, những khu vực gần diện tích mặt nước rộng, nơi thường có lượng mưa cao sẽ có xu hướng càng ẩm ướt hơn. Chúng ta biết chu kì tuần hoàn của nước có đặc điểm là: hơi ẩm bốc lên sẽ phải rơi xuống, và ở đâu ẩm hơn thì ở đó mưa nhiều hơn. Tổng lượng mưa trên toàn cầu sẽ tăng, và lượng mưa trong mỗi cơn bão được cho rằng cũng sẽ tăng theo - do đó gây ra mưa lớn hơn, lũ lụt nghiêm trọng hơn. Đó là lí do tại sao cụm từ "sự nóng lên của Trái Đất" vẫn là nhẹ nhàng, chưa mô tả đầy đủ mối đe dọa lớn lao tiềm ẩn.
Như Giôn Hô-đơ-rơn (John Holdren) nói: “Thuật ngữ quen thuộc "sự nóng lên của Trái Đất” là một sự nhầm lẫn. Nó gợi lên một cái gì đó đồng nhất, từ từ xảy ra, chủ yếu muốn nhắc đến nhiệt độ, và hiện tượng đó hoàn toàn có thể không gây ra vấn đề gì. Nhưng thực tế khí hậu Trái Đất đang diễn ra khác hẳn. Nó không giống nhau trên các vùng địa lí. Nó nhanh hơn so với tốc độ biến đổi khí hậu tự nhiên trước kia, đồng thời nhanh hơn khoảng thời gian để hệ sinh thái và xã hội loài người có thể điều chỉnh. Nó đang tác động lên một loạt các hiện tượng khí hậu đặc biệt quan trọng khác, ngoài nhiệt độ còn có lượng mưa, độ ẩm không khí, độ ẩm của đất, sự lưu chuyển không khí, bão, tuyết và diện tích mặt băng, dòng hải lưu và hiện tượng "nước trồi”. Và rõ ràng ảnh hưởng của nó lên đời sống con người đang và sẽ mang tính tiêu cực nhiều hơn là tích cực. Có một cái tên khác chính xác hơn, mặc dù nghe nặng nề hơn “sự nóng lên của Trái Đất”, đó là “sự rối loạn khí hậu toàn cầu””.
Trang CNN.com (ngày 07/8/2007) giới thiệu một báo cáo do Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) của Liên hợp quốc công bố, nội dung về các hiện tượng thời tiết dữ dội trong năm mà trước kia chưa từng xảy ra. Có thể đặt tên báo cáo đó là “Sự bất thường của Trái Đất năm 2007”:
Bốn đợt gió mùa, nhiều gấp đôi mọi năm, đã gây ra lũ lụt nặng nề ở Ấn Độ, Pa-ki-xtan (Pakistan) và Băng-la-đét (Bangladesh),… Anh và xứ U-ên (Wales) cũng trải qua khoảng thời gian từ tháng Năm đến tháng Bảy mưa nhiều chưa từng thấy kể từ mức kỉ lục năm 1766. Đến cuối tháng Bảy, nước sông dân cao đe doạ tràn lên hai bờ. Cuối tháng trước, ở Xu-đăng (Sudan), lũ và mưa lớn đã làm sập 23 000 ngôi nhà xây bằng gạch đất sét, khiến ít nhất 62 người thiệt mạng. Cơn mưa này to bất thường và diễn ra sớm hơn so với mọi năm... Vào tháng Năm, những đợt sóng lớn, cao đến 4,6 m đã tràn qua 68 hòn đảo của Man-di-vơ (Maldives), gây ra lũ lụt và thiệt hại nghiêm trọng... Cũng vào
Xu hướng các hiện tượng thời tiết vốn cực đoan ngày càng cực đoan hơn vẫn tiếp tục cho đến tận mùa hè năm 2008. Những cơn mưa lớn chưa từng thấy ở bang Ai-o-oa (Iowa) khiến sông Xi-đa (Cedar) tràn bờ và trung tâm thành phố Xi-đa Ra-pít (Cedar Rapids) bị lụt.
Mực nước sông cao hơn mặt nước biển đến 9.1 mm, cao chưa từng thấy và không ai có thể nghĩ nước lên đến mức ấy. Báo Niu Oóc Thai-mơ (New York Times) (ngày 13/6/2008) có một câu mô tả chính xác tình trạng bất thường của Trái Đất mà người Ai-o-oa hẳn đang cảm thấy: “Giép Doóc (JeffZogg), nhà thuỷ văn học đang làm việc cho Trung tâm Thời tiết ở Đa-vin-pót (Davenport), Ai-o-oa nói: “Thường khi
(Thô-mát L. Phrít-man, Nóng, Phẳng, Chật, Nguyễn Hằng dịch, NXB Trẻ,
Thành phố Hồ Chí Minh, 2016, tr 179-181)
Biến đổi khí hậu được tác giả gọi với thuật ngữ nào?
Thủy tiên tháng Một
Thô-mát L.Phrít-man
Khi ngày càng có nhiều người phải đối mặt với biến đổi khí hậu thì trong số đó cũng có thêm nhiều người hiểu rằng đó không chỉ là hiện tượng có cái tên nghe khá êm ái là "sự nóng lên của Trái Đất”. “Ồ, mọi thứ chỉ hơi nóng lên một chút thôi, có gì không hay đâu — nhất là nếu bạn cũng là người Min-ne-xô-ta (Minnesota) như tôi?”. Không đơn giản thế đâu, nó còn là “sự bất thường của Trái Đất” nữa.
“Sự bất thường của Trái Đất” là cụm từ do Hân-tơ Lo-vin (Hunter Lovins) đặt ra. Ông muốn giải thích với mọi người rằng nhiệt độ trung bình toàn Trái Đất tăng lên (Trái Đất nóng lên) thực sự sẽ dẫn đến các kiểu hiện tượng thời tiết bất thường khác - từ những đợt nóng và hạn hán ở nơi này đến tuyết rơi dày ở nơi kia, và sẽ có bão lớn hơn, lũ lụt nặng nề hơn, mưa to hơn, cháy rừng dữ dội hơn và các loài sinh vật sẽ biến mất. Thời tiết sẽ ngày càng không bình thường. Và đã có hiện tượng đó rồi. Khi những bông hoa thuỷ tiên vàng trên lối đi từ đường phố vào nhà chúng tôi ở Bơ-the-xđa (Bethesda), bang Me-ri-lân (Maryland), vốn thường nở vào tháng Ba, nhưng năm nay lại nở từ đầu tháng Một thì đó chính là sự bất thường, giống như một phép thuật xuất hiện từ trong một tập phim Thoai-lai Dôn (Twilight Zone) vậy. Tôi gần như nghĩ rằng khi nhìn ra ngoài cửa sổ, tôi sẽ thấy Rót Xơ-linh (Rod Serling), người dẫn truyện, đang cắt cỏ trong sân nhà tôi.
Hãy quen với điều đó. Thời tiết có thể sẽ như trong truyện khoa học viễn tưởng, nhưng bản chất khoa học của nó là hoàn toàn có thật. Nhiệt độ trung bình chỉ cần tăng lên một chút là thời tiết đã thay đổi rất nhiêu, vì chính chênh lệch nhiệt độ làm hình thành cũng như tạo ra hướng vận động của gió trên bề mặt Trái Đất. Do đó, khi bạn làm thay đổi nhiệt độ trên bề mặt Trái Đất, bạn cũng làm thay đổi hướng gió - và cả tình hình gió mùa trước khi bạn nhận biết được điều đó nữa. Khi Trái Đất nóng hơn, tốc độ bay hơi nước cũng thay đổi - đó là lí do chủ yếu làm xuất hiện những trận mưa bão rất lớn ở nơi này và những đợt nóng khắc nghiệt hơn, hạn bán kéo dài hơn ở nơi khác.
Tại sao chúng ta lại đồng thời có thời tiết ở cả hai thái cực? - ẩm ướt hơn và khô hạn hơn - cùng một lúc? Nhiệt độ trung bình tăng và cả Trái Đất nóng lên sẽ dẫn tới đất bốc hơi nhiều hơn. Vì thế, những khu vực có khí hậu khô tự nhiên sẽ càng khô hơn. Cùng lúc đó, tốc độ bay hơi của nước tăng - do Trái Đất nóng lên - cũng đưa nhiều hơi nước hơn vào không khí, vì vậy, những khu vực gần diện tích mặt nước rộng, nơi thường có lượng mưa cao sẽ có xu hướng càng ẩm ướt hơn. Chúng ta biết chu kì tuần hoàn của nước có đặc điểm là: hơi ẩm bốc lên sẽ phải rơi xuống, và ở đâu ẩm hơn thì ở đó mưa nhiều hơn. Tổng lượng mưa trên toàn cầu sẽ tăng, và lượng mưa trong mỗi cơn bão được cho rằng cũng sẽ tăng theo - do đó gây ra mưa lớn hơn, lũ lụt nghiêm trọng hơn. Đó là lí do tại sao cụm từ "sự nóng lên của Trái Đất" vẫn là nhẹ nhàng, chưa mô tả đầy đủ mối đe dọa lớn lao tiềm ẩn.
Như Giôn Hô-đơ-rơn (John Holdren) nói: “Thuật ngữ quen thuộc "sự nóng lên của Trái Đất” là một sự nhầm lẫn. Nó gợi lên một cái gì đó đồng nhất, từ từ xảy ra, chủ yếu muốn nhắc đến nhiệt độ, và hiện tượng đó hoàn toàn có thể không gây ra vấn đề gì. Nhưng thực tế khí hậu Trái Đất đang diễn ra khác hẳn. Nó không giống nhau trên các vùng địa lí. Nó nhanh hơn so với tốc độ biến đổi khí hậu tự nhiên trước kia, đồng thời nhanh hơn khoảng thời gian để hệ sinh thái và xã hội loài người có thể điều chỉnh. Nó đang tác động lên một loạt các hiện tượng khí hậu đặc biệt quan trọng khác, ngoài nhiệt độ còn có lượng mưa, độ ẩm không khí, độ ẩm của đất, sự lưu chuyển không khí, bão, tuyết và diện tích mặt băng, dòng hải lưu và hiện tượng "nước trồi”. Và rõ ràng ảnh hưởng của nó lên đời sống con người đang và sẽ mang tính tiêu cực nhiều hơn là tích cực. Có một cái tên khác chính xác hơn, mặc dù nghe nặng nề hơn “sự nóng lên của Trái Đất”, đó là “sự rối loạn khí hậu toàn cầu””.
Trang CNN.com (ngày 07/8/2007) giới thiệu một báo cáo do Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) của Liên hợp quốc công bố, nội dung về các hiện tượng thời tiết dữ dội trong năm mà trước kia chưa từng xảy ra. Có thể đặt tên báo cáo đó là “Sự bất thường của Trái Đất năm 2007”:
Bốn đợt gió mùa, nhiều gấp đôi mọi năm, đã gây ra lũ lụt nặng nề ở Ấn Độ, Pa-ki-xtan (Pakistan) và Băng-la-đét (Bangladesh),… Anh và xứ U-ên (Wales) cũng trải qua khoảng thời gian từ tháng Năm đến tháng Bảy mưa nhiều chưa từng thấy kể từ mức kỉ lục năm 1766. Đến cuối tháng Bảy, nước sông dân cao đe doạ tràn lên hai bờ. Cuối tháng trước, ở Xu-đăng (Sudan), lũ và mưa lớn đã làm sập 23 000 ngôi nhà xây bằng gạch đất sét, khiến ít nhất 62 người thiệt mạng. Cơn mưa này to bất thường và diễn ra sớm hơn so với mọi năm... Vào tháng Năm, những đợt sóng lớn, cao đến 4,6 m đã tràn qua 68 hòn đảo của Man-di-vơ (Maldives), gây ra lũ lụt và thiệt hại nghiêm trọng... Cũng vào
Xu hướng các hiện tượng thời tiết vốn cực đoan ngày càng cực đoan hơn vẫn tiếp tục cho đến tận mùa hè năm 2008. Những cơn mưa lớn chưa từng thấy ở bang Ai-o-oa (Iowa) khiến sông Xi-đa (Cedar) tràn bờ và trung tâm thành phố Xi-đa Ra-pít (Cedar Rapids) bị lụt.
Mực nước sông cao hơn mặt nước biển đến 9.1 mm, cao chưa từng thấy và không ai có thể nghĩ nước lên đến mức ấy. Báo Niu Oóc Thai-mơ (New York Times) (ngày 13/6/2008) có một câu mô tả chính xác tình trạng bất thường của Trái Đất mà người Ai-o-oa hẳn đang cảm thấy: “Giép Doóc (JeffZogg), nhà thuỷ văn học đang làm việc cho Trung tâm Thời tiết ở Đa-vin-pót (Davenport), Ai-o-oa nói: “Thường khi
(Thô-mát L. Phrít-man, Nóng, Phẳng, Chật, Nguyễn Hằng dịch, NXB Trẻ,
Thành phố Hồ Chí Minh, 2016, tr 179-181)
Sự bất thường của Trái Đất được tác giả làm sáng tỏ qua những bằng chứng nào? (Chọn 2 đáp án)
Thủy tiên tháng Một
Thô-mát L.Phrít-man
Khi ngày càng có nhiều người phải đối mặt với biến đổi khí hậu thì trong số đó cũng có thêm nhiều người hiểu rằng đó không chỉ là hiện tượng có cái tên nghe khá êm ái là "sự nóng lên của Trái Đất”. “Ồ, mọi thứ chỉ hơi nóng lên một chút thôi, có gì không hay đâu — nhất là nếu bạn cũng là người Min-ne-xô-ta (Minnesota) như tôi?”. Không đơn giản thế đâu, nó còn là “sự bất thường của Trái Đất” nữa.
“Sự bất thường của Trái Đất” là cụm từ do Hân-tơ Lo-vin (Hunter Lovins) đặt ra. Ông muốn giải thích với mọi người rằng nhiệt độ trung bình toàn Trái Đất tăng lên (Trái Đất nóng lên) thực sự sẽ dẫn đến các kiểu hiện tượng thời tiết bất thường khác - từ những đợt nóng và hạn hán ở nơi này đến tuyết rơi dày ở nơi kia, và sẽ có bão lớn hơn, lũ lụt nặng nề hơn, mưa to hơn, cháy rừng dữ dội hơn và các loài sinh vật sẽ biến mất. Thời tiết sẽ ngày càng không bình thường. Và đã có hiện tượng đó rồi. Khi những bông hoa thuỷ tiên vàng trên lối đi từ đường phố vào nhà chúng tôi ở Bơ-the-xđa (Bethesda), bang Me-ri-lân (Maryland), vốn thường nở vào tháng Ba, nhưng năm nay lại nở từ đầu tháng Một thì đó chính là sự bất thường, giống như một phép thuật xuất hiện từ trong một tập phim Thoai-lai Dôn (Twilight Zone) vậy. Tôi gần như nghĩ rằng khi nhìn ra ngoài cửa sổ, tôi sẽ thấy Rót Xơ-linh (Rod Serling), người dẫn truyện, đang cắt cỏ trong sân nhà tôi.
Hãy quen với điều đó. Thời tiết có thể sẽ như trong truyện khoa học viễn tưởng, nhưng bản chất khoa học của nó là hoàn toàn có thật. Nhiệt độ trung bình chỉ cần tăng lên một chút là thời tiết đã thay đổi rất nhiêu, vì chính chênh lệch nhiệt độ làm hình thành cũng như tạo ra hướng vận động của gió trên bề mặt Trái Đất. Do đó, khi bạn làm thay đổi nhiệt độ trên bề mặt Trái Đất, bạn cũng làm thay đổi hướng gió - và cả tình hình gió mùa trước khi bạn nhận biết được điều đó nữa. Khi Trái Đất nóng hơn, tốc độ bay hơi nước cũng thay đổi - đó là lí do chủ yếu làm xuất hiện những trận mưa bão rất lớn ở nơi này và những đợt nóng khắc nghiệt hơn, hạn bán kéo dài hơn ở nơi khác.
Tại sao chúng ta lại đồng thời có thời tiết ở cả hai thái cực? - ẩm ướt hơn và khô hạn hơn - cùng một lúc? Nhiệt độ trung bình tăng và cả Trái Đất nóng lên sẽ dẫn tới đất bốc hơi nhiều hơn. Vì thế, những khu vực có khí hậu khô tự nhiên sẽ càng khô hơn. Cùng lúc đó, tốc độ bay hơi của nước tăng - do Trái Đất nóng lên - cũng đưa nhiều hơi nước hơn vào không khí, vì vậy, những khu vực gần diện tích mặt nước rộng, nơi thường có lượng mưa cao sẽ có xu hướng càng ẩm ướt hơn. Chúng ta biết chu kì tuần hoàn của nước có đặc điểm là: hơi ẩm bốc lên sẽ phải rơi xuống, và ở đâu ẩm hơn thì ở đó mưa nhiều hơn. Tổng lượng mưa trên toàn cầu sẽ tăng, và lượng mưa trong mỗi cơn bão được cho rằng cũng sẽ tăng theo - do đó gây ra mưa lớn hơn, lũ lụt nghiêm trọng hơn. Đó là lí do tại sao cụm từ "sự nóng lên của Trái Đất" vẫn là nhẹ nhàng, chưa mô tả đầy đủ mối đe dọa lớn lao tiềm ẩn.
Như Giôn Hô-đơ-rơn (John Holdren) nói: “Thuật ngữ quen thuộc "sự nóng lên của Trái Đất” là một sự nhầm lẫn. Nó gợi lên một cái gì đó đồng nhất, từ từ xảy ra, chủ yếu muốn nhắc đến nhiệt độ, và hiện tượng đó hoàn toàn có thể không gây ra vấn đề gì. Nhưng thực tế khí hậu Trái Đất đang diễn ra khác hẳn. Nó không giống nhau trên các vùng địa lí. Nó nhanh hơn so với tốc độ biến đổi khí hậu tự nhiên trước kia, đồng thời nhanh hơn khoảng thời gian để hệ sinh thái và xã hội loài người có thể điều chỉnh. Nó đang tác động lên một loạt các hiện tượng khí hậu đặc biệt quan trọng khác, ngoài nhiệt độ còn có lượng mưa, độ ẩm không khí, độ ẩm của đất, sự lưu chuyển không khí, bão, tuyết và diện tích mặt băng, dòng hải lưu và hiện tượng "nước trồi”. Và rõ ràng ảnh hưởng của nó lên đời sống con người đang và sẽ mang tính tiêu cực nhiều hơn là tích cực. Có một cái tên khác chính xác hơn, mặc dù nghe nặng nề hơn “sự nóng lên của Trái Đất”, đó là “sự rối loạn khí hậu toàn cầu””.
Trang CNN.com (ngày 07/8/2007) giới thiệu một báo cáo do Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) của Liên hợp quốc công bố, nội dung về các hiện tượng thời tiết dữ dội trong năm mà trước kia chưa từng xảy ra. Có thể đặt tên báo cáo đó là “Sự bất thường của Trái Đất năm 2007”:
Bốn đợt gió mùa, nhiều gấp đôi mọi năm, đã gây ra lũ lụt nặng nề ở Ấn Độ, Pa-ki-xtan (Pakistan) và Băng-la-đét (Bangladesh),… Anh và xứ U-ên (Wales) cũng trải qua khoảng thời gian từ tháng Năm đến tháng Bảy mưa nhiều chưa từng thấy kể từ mức kỉ lục năm 1766. Đến cuối tháng Bảy, nước sông dân cao đe doạ tràn lên hai bờ. Cuối tháng trước, ở Xu-đăng (Sudan), lũ và mưa lớn đã làm sập 23 000 ngôi nhà xây bằng gạch đất sét, khiến ít nhất 62 người thiệt mạng. Cơn mưa này to bất thường và diễn ra sớm hơn so với mọi năm... Vào tháng Năm, những đợt sóng lớn, cao đến 4,6 m đã tràn qua 68 hòn đảo của Man-di-vơ (Maldives), gây ra lũ lụt và thiệt hại nghiêm trọng... Cũng vào
Xu hướng các hiện tượng thời tiết vốn cực đoan ngày càng cực đoan hơn vẫn tiếp tục cho đến tận mùa hè năm 2008. Những cơn mưa lớn chưa từng thấy ở bang Ai-o-oa (Iowa) khiến sông Xi-đa (Cedar) tràn bờ và trung tâm thành phố Xi-đa Ra-pít (Cedar Rapids) bị lụt.
Mực nước sông cao hơn mặt nước biển đến 9.1 mm, cao chưa từng thấy và không ai có thể nghĩ nước lên đến mức ấy. Báo Niu Oóc Thai-mơ (New York Times) (ngày 13/6/2008) có một câu mô tả chính xác tình trạng bất thường của Trái Đất mà người Ai-o-oa hẳn đang cảm thấy: “Giép Doóc (JeffZogg), nhà thuỷ văn học đang làm việc cho Trung tâm Thời tiết ở Đa-vin-pót (Davenport), Ai-o-oa nói: “Thường khi
(Thô-mát L. Phrít-man, Nóng, Phẳng, Chật, Nguyễn Hằng dịch, NXB Trẻ,
Thành phố Hồ Chí Minh, 2016, tr 179-181)
Việc sử dụng số liệu có tác dụng gì? (Chọn 2 đáp án)
Thủy tiên tháng Một
Thô-mát L.Phrít-man
Khi ngày càng có nhiều người phải đối mặt với biến đổi khí hậu thì trong số đó cũng có thêm nhiều người hiểu rằng đó không chỉ là hiện tượng có cái tên nghe khá êm ái là "sự nóng lên của Trái Đất”. “Ồ, mọi thứ chỉ hơi nóng lên một chút thôi, có gì không hay đâu — nhất là nếu bạn cũng là người Min-ne-xô-ta (Minnesota) như tôi?”. Không đơn giản thế đâu, nó còn là “sự bất thường của Trái Đất” nữa.
“Sự bất thường của Trái Đất” là cụm từ do Hân-tơ Lo-vin (Hunter Lovins) đặt ra. Ông muốn giải thích với mọi người rằng nhiệt độ trung bình toàn Trái Đất tăng lên (Trái Đất nóng lên) thực sự sẽ dẫn đến các kiểu hiện tượng thời tiết bất thường khác - từ những đợt nóng và hạn hán ở nơi này đến tuyết rơi dày ở nơi kia, và sẽ có bão lớn hơn, lũ lụt nặng nề hơn, mưa to hơn, cháy rừng dữ dội hơn và các loài sinh vật sẽ biến mất. Thời tiết sẽ ngày càng không bình thường. Và đã có hiện tượng đó rồi. Khi những bông hoa thuỷ tiên vàng trên lối đi từ đường phố vào nhà chúng tôi ở Bơ-the-xđa (Bethesda), bang Me-ri-lân (Maryland), vốn thường nở vào tháng Ba, nhưng năm nay lại nở từ đầu tháng Một thì đó chính là sự bất thường, giống như một phép thuật xuất hiện từ trong một tập phim Thoai-lai Dôn (Twilight Zone) vậy. Tôi gần như nghĩ rằng khi nhìn ra ngoài cửa sổ, tôi sẽ thấy Rót Xơ-linh (Rod Serling), người dẫn truyện, đang cắt cỏ trong sân nhà tôi.
Hãy quen với điều đó. Thời tiết có thể sẽ như trong truyện khoa học viễn tưởng, nhưng bản chất khoa học của nó là hoàn toàn có thật. Nhiệt độ trung bình chỉ cần tăng lên một chút là thời tiết đã thay đổi rất nhiêu, vì chính chênh lệch nhiệt độ làm hình thành cũng như tạo ra hướng vận động của gió trên bề mặt Trái Đất. Do đó, khi bạn làm thay đổi nhiệt độ trên bề mặt Trái Đất, bạn cũng làm thay đổi hướng gió - và cả tình hình gió mùa trước khi bạn nhận biết được điều đó nữa. Khi Trái Đất nóng hơn, tốc độ bay hơi nước cũng thay đổi - đó là lí do chủ yếu làm xuất hiện những trận mưa bão rất lớn ở nơi này và những đợt nóng khắc nghiệt hơn, hạn bán kéo dài hơn ở nơi khác.
Tại sao chúng ta lại đồng thời có thời tiết ở cả hai thái cực? - ẩm ướt hơn và khô hạn hơn - cùng một lúc? Nhiệt độ trung bình tăng và cả Trái Đất nóng lên sẽ dẫn tới đất bốc hơi nhiều hơn. Vì thế, những khu vực có khí hậu khô tự nhiên sẽ càng khô hơn. Cùng lúc đó, tốc độ bay hơi của nước tăng - do Trái Đất nóng lên - cũng đưa nhiều hơi nước hơn vào không khí, vì vậy, những khu vực gần diện tích mặt nước rộng, nơi thường có lượng mưa cao sẽ có xu hướng càng ẩm ướt hơn. Chúng ta biết chu kì tuần hoàn của nước có đặc điểm là: hơi ẩm bốc lên sẽ phải rơi xuống, và ở đâu ẩm hơn thì ở đó mưa nhiều hơn. Tổng lượng mưa trên toàn cầu sẽ tăng, và lượng mưa trong mỗi cơn bão được cho rằng cũng sẽ tăng theo - do đó gây ra mưa lớn hơn, lũ lụt nghiêm trọng hơn. Đó là lí do tại sao cụm từ "sự nóng lên của Trái Đất" vẫn là nhẹ nhàng, chưa mô tả đầy đủ mối đe dọa lớn lao tiềm ẩn.
Như Giôn Hô-đơ-rơn (John Holdren) nói: “Thuật ngữ quen thuộc "sự nóng lên của Trái Đất” là một sự nhầm lẫn. Nó gợi lên một cái gì đó đồng nhất, từ từ xảy ra, chủ yếu muốn nhắc đến nhiệt độ, và hiện tượng đó hoàn toàn có thể không gây ra vấn đề gì. Nhưng thực tế khí hậu Trái Đất đang diễn ra khác hẳn. Nó không giống nhau trên các vùng địa lí. Nó nhanh hơn so với tốc độ biến đổi khí hậu tự nhiên trước kia, đồng thời nhanh hơn khoảng thời gian để hệ sinh thái và xã hội loài người có thể điều chỉnh. Nó đang tác động lên một loạt các hiện tượng khí hậu đặc biệt quan trọng khác, ngoài nhiệt độ còn có lượng mưa, độ ẩm không khí, độ ẩm của đất, sự lưu chuyển không khí, bão, tuyết và diện tích mặt băng, dòng hải lưu và hiện tượng "nước trồi”. Và rõ ràng ảnh hưởng của nó lên đời sống con người đang và sẽ mang tính tiêu cực nhiều hơn là tích cực. Có một cái tên khác chính xác hơn, mặc dù nghe nặng nề hơn “sự nóng lên của Trái Đất”, đó là “sự rối loạn khí hậu toàn cầu””.
Trang CNN.com (ngày 07/8/2007) giới thiệu một báo cáo do Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) của Liên hợp quốc công bố, nội dung về các hiện tượng thời tiết dữ dội trong năm mà trước kia chưa từng xảy ra. Có thể đặt tên báo cáo đó là “Sự bất thường của Trái Đất năm 2007”:
Bốn đợt gió mùa, nhiều gấp đôi mọi năm, đã gây ra lũ lụt nặng nề ở Ấn Độ, Pa-ki-xtan (Pakistan) và Băng-la-đét (Bangladesh),… Anh và xứ U-ên (Wales) cũng trải qua khoảng thời gian từ tháng Năm đến tháng Bảy mưa nhiều chưa từng thấy kể từ mức kỉ lục năm 1766. Đến cuối tháng Bảy, nước sông dân cao đe doạ tràn lên hai bờ. Cuối tháng trước, ở Xu-đăng (Sudan), lũ và mưa lớn đã làm sập 23 000 ngôi nhà xây bằng gạch đất sét, khiến ít nhất 62 người thiệt mạng. Cơn mưa này to bất thường và diễn ra sớm hơn so với mọi năm... Vào tháng Năm, những đợt sóng lớn, cao đến 4,6 m đã tràn qua 68 hòn đảo của Man-di-vơ (Maldives), gây ra lũ lụt và thiệt hại nghiêm trọng... Cũng vào
Xu hướng các hiện tượng thời tiết vốn cực đoan ngày càng cực đoan hơn vẫn tiếp tục cho đến tận mùa hè năm 2008. Những cơn mưa lớn chưa từng thấy ở bang Ai-o-oa (Iowa) khiến sông Xi-đa (Cedar) tràn bờ và trung tâm thành phố Xi-đa Ra-pít (Cedar Rapids) bị lụt.
Mực nước sông cao hơn mặt nước biển đến 9.1 mm, cao chưa từng thấy và không ai có thể nghĩ nước lên đến mức ấy. Báo Niu Oóc Thai-mơ (New York Times) (ngày 13/6/2008) có một câu mô tả chính xác tình trạng bất thường của Trái Đất mà người Ai-o-oa hẳn đang cảm thấy: “Giép Doóc (JeffZogg), nhà thuỷ văn học đang làm việc cho Trung tâm Thời tiết ở Đa-vin-pót (Davenport), Ai-o-oa nói: “Thường khi
(Thô-mát L. Phrít-man, Nóng, Phẳng, Chật, Nguyễn Hằng dịch, NXB Trẻ,
Thành phố Hồ Chí Minh, 2016, tr 179-181)
Việc tham khảo nhiều nguồn tài liệu có tác dụng gì? (Chọn 3 đáp án)
Văn bản dưới đây là được tạo ra tự động từ nhận diện giọng nói trong video nên có thể có lỗi
- Chào mừng tất cả các em đã đến với những
- giờ học văn thú vị và bổ ích ở trang web
- olm.vn các bạn thân mến trong video thứ
- nhất của trò chúng ta đã dừng lại ở phần
- Nhan đề và thông tin cơ bản có trong
- những đặc điểm của văn bản thông tin
- được thể hiện ở bài viết Thủy Tiên tháng
- 1
- ở phần 2 này chúng ta cần có những nội
- dung rất thú vị như là cách nêu vấn đề
- Cách triển khai thông tin phương tiện
- phi ngôn ngữ và tài liệu tham khảo đây
- cũng là những đặc điểm của một văn bản
- thông tin và ở video này chúng ta sẽ tìm
- hiểu nó nhé đầu tiên chúng mình sẽ cùng
- nhau đến với cách nêu vấn đề
- ở phần này chúng ta sẽ tập trung vào
- phần thứ nhất cụ thể là đoạn đầu tiên mà
- ở phần phần chia bố cục chúng mình đã
- đặt tên là cần hiểu thế nào về tình
- trạng biến đổi khí hậu
- trong văn bản tác giả có nhắc đến khi
- ngày càng có nhiều người phải đối mặt
- với biến đổi khí hậu thì trong số đó
- cũng có thêm nhiều người hiểu rằng đó
- không chỉ là hiện tượng có cái tên nghe
- khác êm ái là sự nóng lên của trái đất Ồ
- Mọi thứ chỉ hơi nóng lên một chút thôi
- có gì không hay đâu nhất là nếu bạn cũng
- là người
- minasota như tôi không đơn giản như thế
- đâu nó còn là sự bất thường của trái đất
- nữa như vậy trong đoạn đầu tiên này tác
- giả đã nêu vấn đề một cách trực tiếp
- nhìn nhận từ nhiều khía cạnh của vấn đề
- việc tác giả gọi tên của hiện tượng biến
- đổi khí hậu theo nhiều cách khác nhau và
- cuối cùng khẳng định nó không đơn giản
- thế đâu mà nó còn là sự bất thường của
- trái đất nữa có thể thấy đây là một cách
- nêu vấn đề trực diện và được sử dụng khá
- nhiều trong văn bản vệ tinh
- trong văn bản thông tin những thông tin
- được đưa ra thường khách quan và rất
- quan trọng Bên cạnh đó việc triển khai
- thông tin cũng vô cùng Phong Phú ở nội
- dung này chúng mình sẽ tập trung vào
- phần 2 biến đổi khí hậu và những tác
- động liên hồi
- biến đổi khí hậu được tác giả gọi với
- thuật ngữ nào
- Đúng vậy Tác giả bài viết đã gọi sự biến
- đổi khí hậu với thuật ngữ là sự bất
- thường của trái đất thuật ngữ này là cụm
- từ do Hunter loving đặt ra giải thích
- với mọi người về nhiệt độ trung bình
- toàn trái đất tăng lên
- thực sự sẽ dẫn đến các hiện tượng thời
- tiết bất thường từ những đợt nóng và hạn
- hán ở nơi này đến tuyết rơi dày ở nơi
- kia và sẽ có bão lớn hơn lũ lụt nặng nề
- Hơn Mưa to hơn cháy rừng dữ dội hơn và
- các loài sinh vật sẽ biến mất thời tiết
- này sẽ ngày càng không bình thường vậy
- sự bất thường của trái đất được tác giả
- làm sáng tỏ qua những bằng chứng nào
- với câu hỏi này có thể quy tụ làm hai
- nhóm thứ nhất thời tiết thay đổi bất
- thường và diễn ra với tốc độ nhanh hệ
- quả là thiên tai có quy mô lớn hơn một
- số loài sinh vật hoặc biến mất do không
- kịp thích ứng hoặc phải thay đổi nhịp độ
- phát triển nhóm thứ hai là thời tiết
- Đồng thời tồn tại ở hai thái cực Nơi
- nắng hạn gay gắt nơi thì mưa bão lụt lội
- kinh hoàng
- cụ thể ở phần đầu tiên thời tiết thay
- đổi bất thường và diễn ra với tốc độ
- nhanh
- thì tác giả đã đưa ra một ví dụ minh
- chứng đó chính là bông hoa thủy tiên
- hoa thủy tiên vốn nở vào tháng 3 nhưng
- năm nay nó lại nở từ đầu tháng 1 Thì đó
- chính là sự bất thường giống như một
- phép thuật xuất hiện từ trong một tập
- phim thoai lai Yun tôi gần như nghĩ rằng
- khi nhìn ra ngoài cửa sổ tôi sẽ thấy
- rotsulin người dẫn truyện đang cắt cỏ
- trong sân nhà tôi
- còn ở nội dung thứ hai thời tiết Đồng
- thời tồn tại ở hai thái cực thì tác giả
- đã phân tích dẫn chứng rất rõ về thời
- tiết tồn tại ở hai thái cực này Tại sao
- chúng ta lại đồng thời có thời tiết ở cả
- hai thái cực ẩm ướt hơn và khô hạn hơn
- cùng một lúc nhiệt độ trung bình tăng và
- cả Trái Đất nóng lên sẽ dẫn tới đất bốc
- hơi nhiều hơn Vì thế những khu vực có
- khí hậu khô tự nhiên sẽ càng khô hơn
- cùng lúc đó Tốc độ bay hơi của nước tăng
- Giờ Trái Đất nóng lên cũng đưa nhiều hơi
- nước hơn vào không khí Vì vậy những khu
- vực gần diện tích mặt nước rộng nơi
- thường có lượng mưa cao sẽ có xu hướng
- càng ẩm ướt hơn chúng ta biết chu kỳ
- tuần hoàn của nước có đặc điểm là hơi ấm
- bốc lên sẽ phải rơi xuống và ở đâu ẩm
- hơn thì ở đó mưa nhiều hơn tổng lượng
- mưa trên toàn cầu sẽ tăng và lượng mưa
- trong mỗi cơn bão được cho rằng cũng sẽ
- tăng theo do đó gây ra mưa lớn hơn lũ
- lụt nghiêm trọng hơn đó là lý do tại sao
- cụm từ sự nóng lên của trái đất vẫn là
- nhẹ nhàng chưa mô tả đầy đủ mối đe dọa
- lớn lao tiềm ẩn
- đến đây tác giả cho rằng thuật ngữ sự
- nóng lên của trái đất vẫn là quá nhẹ
- nhàng và chúng ta cần phải sử dụng thuật
- ngữ thuyết phục hơn cụ thể đó là sự bất
- thường của trái đất để minh chứng cho
- quan điểm của mình tác giả đã đưa ra dẫn
- chứng bằng việc trích ra câu nói của
- John hold thuật ngữ quen thuộc sự nóng
- lên của trái đất là một sự nhầm lẫn nó
- gợi lên một cái gì đó đồng nhất từ từ
- xảy ra chủ yếu muốn nhắc đến nhiệt độ và
- hiện tượng đó hoàn toàn có thể không gây
- ra vấn đề gì Nhưng thực tế khi khí hậu
- trái đất đang diễn ra khác hẳn nó không
- giống như trên các vùng địa lý nó nhanh
- hơn so với tốc độ biến đổi khí hậu tự
- nhiên trước kia đồng thời nhanh hơn
- khoảng thời gian để hệ sinh thái và xã
- hội loài người có thể điều chỉnh nó đang
- tác động lên một loạt các hiện tượng khí
- hậu đặc biệt quan trọng khác ngoài nhiệt
- độ còn có lượng mưa độ ẩm không khí độ
- ẩm của đất
- sự lưu chuyển không khí bão tuyết và
- diện tích mặt Băng dòng hải lưu và hiện
- tượng nước rồi và rõ ràng ảnh hưởng của
- nó lên đời sống con người đang và sẽ
- mang tính tiêu cực nhiều hơn là tích cực
- có một cái tên khác chính xác hơn Mặc dù
- nghe nặng nề hơn sự nóng lên của trái
- đất đó là sự rối loạn khí hậu toàn cầu
- qua đây có thể thấy tác giả sử dụng cách
- triển khai thông tin theo mối quan hệ
- nhân quả giữa các sự kiện được trình bày
- ở cả 4 đoạn thuộc phần 2 biến đổi khí
- hậu và những tác động liên hồi Thực chất
- việc trả lời câu hỏi vì sao là một đoạn
- để phân tích cách triển khai và làm sáng
- tỏ thông tin của tác giả
- Kế đến chúng ta sẽ tìm hiểu về phương
- tiện phi ngôn ngữ ở nội dung này chúng
- mình sẽ tập trung vào hai đoạn văn cuối
- của bài viết cụ thể là những báo cáo và
- một con số đầy ám ảnh
- tác giả đã chỉ ra 4 đợt gió mùa nhiều
- gấp đôi mỗi năm đã gây ra lũ lụt nặng nề
- ở Ấn Độ Pakistan và Băng la đét Anh và
- sứ u ên cũng phải trải qua thời gian từ
- tháng 5 đến tháng 70 nhiều chưa từng
- thấy kể từ mức kỷ lục năm
- 1766 đến cuối tháng 7 nước sông dâng cao
- đe dọa tràn lên bờ cuối tháng trước ở
- sudan lũ và mưa lớn Đã làm sạch 23.000
- ngôi nhà xây bằng gạch đất sét khiến ít
- nhất 62 người thiệt mạng cơn mưa to này
- bất thường và diễn ra sớm hơn so với mọi
- năm vào tháng 5 những đợt sóng lớn cao
- đến 4,6 m đã tràn qua 68 hoàng đảo của
- man-đi-vơ Gây ra lũ lụt và thiệt hại
- nghiêm trọng cũng vào tháng 5 khắp nước
- Nga Phải chịu một đợt nóng kéo dài đông
- nam Châu Âu cũng không thoát khỏi được
- thời tiết bất thường với nhiệt độ nóng
- kỷ lục vào tháng 6 và tháng 7 nhiều nơi
- ở Nam Mỹ lại phải chịu một mùa đông lạnh
- khác thường đối với vùng phía nam gây ra
- gió bão tuyết và tuyết rơi vốn hiếm xảy
- ra vào tháng 7 nhiệt độ xuống tới -22 độ
- C ở Argentina Âm 18 Độ C ở Chile tháng 6
- Nam Phi trải qua một đợt Tuyết lớn kể từ
- năm 1981 ở một vài vùng tuyết rơi dày
- đến 25cm trên mặt đất có thể thấy sự
- nguy hại về biến đổi khí hậu ảnh hưởng
- trực tiếp đến thiên nhiên tự nhiên thời
- tiết con người chưa dừng lại ở đó xu
- hướng các hiện tượng thời tiết vốn cực
- đoan ngày càng cực đoan hơn vẫn tiếp tục
- cho đến tận mùa hè năm 2008 những cơn
- mưa lớn chưa nhìn thấy ở bang iowa khiến
- Xong suy ra tràn bờ và trung tâm thành
- phố synabit bị lụt mực nước sông cao hơn
- mực nước biển đến 9,1 m cao chưa từng
- thấy và không ai có thể nghĩ nước lên
- đến mức ấy
- Vậy thì chúng ta có thể khẳng định rằng
- trong bài viết tác giả đã sử dụng rất
- nhiều số liệu Vậy thì việc sử dụng số
- liệu có tác dụng gì
- việc nhận ra nhiều số liệu trong một văn
- bản nhất là văn bản thông tin có tác
- dụng làm tăng tính thuyết phục cho điều
- mà tác giả muốn nói ngoài ra nó còn cho
- thấy mức độ cập nhật thông tin của tác
- giả
- việc nhận số liệu luôn có mối liên qua
- mật thiết với việc sử dụng nguồn tài
- liệu tham khảo số liệu được lấy từ văn
- bản và đáng tin cậy mới có thực sự
- thuyết phục người đọc người nghe
- chúng ta thấy trong văn bản Thủy Tiên
- tháng 1 tác giả cũng có sử dụng tài liệu
- tham khảo
- các bạn học sinh cần lưu ý về những câu
- đoạn có ghi tên các nhân vật hay tên tài
- liệu được tác giả trích dẫn ý kiến đó là
- những dấu hiệu xác thực nhất cho thấy
- khi viết văn bản này tác giả đã thu thập
- thông tin từ nhiều nguồn chúng ta có thể
- tham khảo một vài ý trên đây
- theo các bạn thì việc tham khảo nhiều
- nguồn tài liệu có tác dụng gì
- thứ nhất việc tham khảo nhiều nguồn tài
- liệu sẽ tạo nên sự phong phú đa dạng cho
- thông tin cũng như là tính chính xác cái
- nhìn đa chiều thứ hai trong văn bản việc
- Nêu rõ nguồn tài liệu sẽ tạo nên sự tin
- cậy cho bạn đọc như vậy Vừa rồi cô Trà
- chúng mình đã cùng nhau tìm hiểu những
- yếu tố đặc điểm Có ở văn bản thông tin
- và chúng ta phải biết văn bản thông tin
- viết ra cũng có những ý nghĩa của riêng
- nó vậy thì ý nghĩa của bài viết này là
- gì chúng ta sẽ cùng nhau đến với phần
- tiếp theo
- ở phần này sau khi đọc bài viết chắc hẳn
- các bạn cũng có những bài học ý nghĩa
- chính mình rút ra Tuy nhiên sẽ tập trung
- vào hai vấn đề như sau
- thứ nhất văn bản
- giúp cho các bạn nhận thức được về sự
- rối loạn khí hậu toàn cầu những vấn đề
- của biến đổi khí hậu từ đó biết yêu và
- trân trọng Trái Đất có ý thức bảo vệ là
- trường tốt hơn đồng thời văn bản cũng
- giúp cho người đọc nhận biết được những
- yếu tố khiến văn bản thông tin trở nên
- hấp dẫn như cách triển khai ý tưởng cách
- sử dụng
- dẫn chứng tài liệu tham khảo hay là các
- số liệu vân vân
- để rút ra bài học cho riêng mình các bạn
- sẽ trả lời 2 câu hỏi cơ bản thứ nhất văn
- bản giúp em hiểu như thế nào về vấn đề
- biến đổi khí hậu trên trái đất hiện nay
- thứ hai đọc văn bản Thủy Tiên tháng 1 em
- có thêm kiến thức gì về văn bản thông
- tin nói chung cụ thể là cách triển khai
- ý tưởng sử dụng cư trú tài liệu tham
- khảo hay là các số liệu với những gợi ý
- của cô Hy vọng rằng các bạn học sinh có
- thể trả lời được tốt hai câu hỏi này để
- tìm ra ý nghĩa của bài viết đối với
- chính bản thân chúng ta bài học của
- chúng mình đến đây là hết rồi Xin chào
- và hẹn gặp lại tất cả các bạn trong
- video tiếp theo
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây