Bài học cùng chủ đề
Báo cáo học liệu
Mua học liệu
Mua học liệu:
-
Số dư ví của bạn: 0 coin - 0 Xu
-
Nếu mua học liệu này bạn sẽ bị trừ: 2 coin\Xu
Để nhận Coin\Xu, bạn có thể:
Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp SVIP
I. Xà phòng
1. Khái niệm
- Xà phòng là hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của các acid béo (muối sodium của palmitic acid hoặc strearic acid) và các chất phụ gia.
2. Đặc điểm cấu tạo phân tử muối của acid béo trong xà phòng
Cấu tạo muối của acid béo (có trong xà phòng):
- Phần ưa nước (tan trong nước) là nhóm carboxylate -COO-.
- Phần kị nước (không tan trong nước nhưng tan trong dầu mỡ): gốc hydrocarbon mạch dài.
3. Cơ chế giặt rửa của xà phòng
- Khi xà phòng (chất giặt rửa) tan vào nước sẽ tạo dung dịch có sức căng bề mặt nhỏ, làm vật dễ thấm ướt.
- Đuôi kị nước trong xà phòng (chất giặt rửa) thâm nhập vào vết bẩn.
- Sau đó, chúng phân chia vết bẩn thành các hạt rất nhỏ có đầu ưa nước quay ra ngoài.
- Các hạt này phân tán vào nước và bị rửa trôi.
4. Phương pháp sản xuất xà phòng
Xà phòng được sản xuất bằng cách đun chất béo với dung dịch NaOH đặc hoặc KOH đặc (phản ứng xà phòng hóa):
Chất béo | + | NaOH/KOH đặc | \(\underrightarrow{t^o}\) | Glycerol | + |
Muối sodium/ potassium của chất béo |
Ví dụ 1:
(C17H35COO)3C3H5 + 3NaOH \(\underrightarrow{t^o}\) 3C17H35COONa + C3H5(OH)3
Xà phòng còn được sản xuất từ dầu mỏ:
Alkane (lấy từ dầu mỏ) |
→ | Acid béo | → |
Muối sodium/ potassium của acid béo |
Thí nghiệm xà phòng hóa chất béo
- Cho khoảng 2 gam chất béo vào khoảng 4 mL dung dịch NaOH 40% vào cốc. Đun và khuấy đều hỗn hợp trong 10 phút.
- Thêm 30 mL dung dịch NaCl bão hòa, khuấy nhẹ. Để nguội hỗn hợp, khối xà phòng nổi lên trên.
II. Chất giặt rửa
1. Chất giặt rửa tự nhiên
- Một số sản phẩm từ thiên nhiên cũng có tác dụng giặt rửa như bồ kết, bồ hòn,...
- Saponin trong bồ hòn và bồ kết có khả năng giặt rửa và tạo bọt nhẹ như xà phòng.
2. Chất giặt rửa tổng hợp
- Chất giặt rửa tổng hợp là các chất không phải là muối sodium hoặc potasium của acid béo nhưng có tác dụng giặt rửa như xà phòng.
- Thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp thường là muối sodium alkylsulfate hoặc alkylbenzene sulfonate.
Chất giặt rửa tổng hợp được sản xuất từ dầu mỏ theo sơ đồ sau:
Dầu mỏ | → |
R - SO3H R - OSO3H |
→ |
R - SO3Na R - OSO3Na |
III. Ưu và nhược điểm của các loại chất giặt rửa
Chất giặt rửa | Ưu điểm | Nhược điểm |
Xà phòng | Có thể bị phân hủy bởi vi sinh vật nên ít gây ô nhiễm môi trường. | Tạo kết tủa với ion Ca2+, Mg2+ trong nước cứng làm giảm tác dụng giặt rửa. |
Chất giặt rửa tổng hợp |
Dùng được với nước cứng. Giá thành thấp. |
Chứa gốc hydrocarbon phân nhánh hoặc vòng benzen gây ô nhiễm môi trường vì khó bị vi sinh vật phân hủy. |
Chất giặt rửa tự nhiên |
Lành tính, không gây kích ứng da. Dễ bị phân hủy bởi vi sinh vật nên không gây ô nhiễm môi trường. |
Giá thành cao, khó sản xuất ở quy mô công nghiệp. |
1. Xà phòng là hỗn hợp muối sodium hoặc potassium của các acid béo và các chất phụ gia.
2. Chất giặt rửa tổng hợp là các chất được tổng hợp hóa học, có tác dụng giặt rửa như xà phòng nhưng không phải là muối sodium, potassium của acid béo. Những chất này thường là muối sodium alkylsulfate hoặc ankylbenzene sulfonate.
3. Một số sản phẩm từ thiên nhiên có tác dụng giặt rửa như nước quả bồ kết, quả bồ hòn,...
4. Cấu tạo của xà phòng và chất giặt rửa phổ biến thường gồm hai phần: đầu ưa nước và đuôi kị nước.
5. Xà phòng được sản xuất bằng phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm hoặc sản xuất từ dầu mỏ.
6. Chất giặt rửa tổng hợp được sản xuất từ dầu mỏ.
7. Xà phòng được dùng để tắm, rửa tay,... Chất giặt rửa được sử dụng để giặt quần áo, rửa tay, rửa chén bát, nước lau kính, lau sàn,...
Bạn có thể đánh giá bài học này ở đây