Giấc Mơ Là Gì?
Giấc mơ được mô tả như là một trạng thái của ý thức đặc trưng bởi cảm giác, nhận thức và cảm xúc xảy ra trong thời gian ngủ. Người mơ mộng thường bị giảm sự kiểm soát đối với nội dung, hình ảnh thị giác và kích hoạt bộ nhớ.
Nên khi trong giấc mơ, chúng ta thường không thể tự do điểu khiển mình trong đó, những hình ảnh, nội dung thường rất kỳ lạ và thú vị. Cũng có thể, giấc mơ chính là chất xúc tác tuyệt vời cho các nhà làm phim có những ý tưởng đột phá để tạo ra một số bộ phim giả tưởng mà chúng ta thường xem.
Có những khác biệt đáng kể giữa phương pháp thần kinh học và phân tích tâm lý đối với việc phân tích giấc mơ. Một nhà thần kinh học quan tâm đến các cấu trúc liên quan đến sản xuất, tổ chức và tính miêu tả. Tuy nhiên, tâm lý học tập trung vào ý nghĩa của những giấc mơ và đặt chúng trong bối cảnh các mối quan hệ trong lịch sử của người mơ mộng.
Các báo cáo về những giấc mơ có nhiều trải nghiệm cảm xúc và sinh động có chứa chủ đề, mối quan tâm, số liệu, đồ vật…tương ứng với cuộc sống thật. Những yếu tố này tạo ra một cuốn tiểu thuyết “thực tế” dường như không có gì, tạo ra một trải nghiệm với một khung thời gian thực và kết nối thực.
Điều này có nghĩa là những giấc mơ của chúng ta chỉ đơn giản là cách não tạo ra cảm giác truyền tải bất ngờ xảy ra trong giấc ngủ của chúng ta. Tùy thuộc vào người, một số sẽ có khả năng kiểm soát giấc mơ của họ tốt hơn những người khác. Đây là những người có thể làm cho tình huống trong lúc mơ mộng của họ bằng cách nghĩ đến một sự kiện ngay trước khi họ bước vào trạng thái ngủ. Đó là một thực tế đã được chứng minh rằng con người cần ngủ để hoạt động đúng vào ngày hôm sau.
Khoa học thần kinh đưa ra những giải thích liên quan đến giai đoạn chuyển động nhanh của mắt (REM) như là một dấu hiệu cho thấy giấc mơ xảy ra.
Tại Sao Chúng Ta Hay Mơ?
Có một vài giả thuyết và khái niệm về lý do tại sao chúng ta hay mơ trong khi ngủ. Liệu giấc mơ chỉ là một phần của chu kỳ ngủ hay là chúng phục vụ một số mục đích khác?
Có thể giải thích lý do tại sao chúng ta hay mơ:
- Đại diện cho ham muốn và mong muốn bất tỉnh
- Để giải thích tín hiệu ngẫu nhiên từ não và cơ thể trong lúc ngủ
- Củng cố và xử lý thông tin thu thập được trong ngày
- Làm việc như một hình thức trị liệu tâm lý.
Từ việc thu thập bằng chứng và phương pháp nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu cho rằng:
- Đang xử lý lại bộ nhớ ngoại tuyến – củng cố các nhiệm vụ học tập và bộ nhớ.
- Là một hệ thống con của mạng mặc định đánh thức, hoạt động trong lúc tâm trí lang thang và mơ mộng. Giấc mơ có thể được xem như mô hình nhận thức của những kinh nghiệm trong cuộc sống thực.
- Tham gia vào việc phát triển các khả năng nhận thức.
- Những giấc mơ là phản ánh rất có ý nghĩa về chức năng tâm thần bất tỉnh.
- Là một trạng thái ý thức độc nhất kết hợp ba không gian thời gian: kinh nghiệm về hiện tại, quá trình xử lý quá khứ, và chuẩn bị cho tương lai.
- Cung cấp một không gian tâm lý nơi những quan niệm áp đảo, mâu thuẫn hoặc phức tạp có thể được tập hợp lại bởi bản ngã mơ mộng mà có thể gây ra bất ổn trong khi tỉnh táo. Quá trình này phục vụ sự cần thiết cân bằng tâm lý.
Giống như nhiều thứ liên quan đến trí não và tư tưởng vô thức, vẫn còn rất nhiều điều chưa biết về giấc mơ. Có những giấc mơ khó tìm thấy trong phòng thí nghiệm. Khi công nghệ và kỹ thuật nghiên cứu mới được phát triển, sự hiểu biết về những giấc mơ sẽ tiếp tục phát triển.
Các Giai Đoạn Của Giấc Ngủ
Có năm giai đoạn của giấc ngủ trong một chu kỳ ngủ:
- Giai đoạn 1 – ngủ nhẹ, mắt di chuyển từ từ, và hoạt động cơ chậm. Giai đoạn này chiếm 4-5% tổng số giấc ngủ
- Giai đoạn 2 – chuyển động của mắt và sóng não (sự dao động của hoạt động điện có thể được đo bằng điện cực) trở nên chậm hơn, với những đợt sóng nhanh gọi là các cột ngủ (sleep spindles). Giai đoạn này tạo thành 45-55% tổng số giấc ngủ
- Giai đoạn 3 – các sóng não cực nhanh gọi là sóng delta bắt đầu xuất hiện, xen kẽ với các sóng nhỏ hơn và nhanh hơn. 4-6% tổng số giấc ngủ
- Giai đoạn 4 – não sản xuất ra sóng thần gần như độc nhất. Rất khó để đánh thức ai đó trong các giai đoạn 3 và 4, cùng nhau được gọi là “giấc ngủ sâu”. Không có chuyển động mắt hoặc hoạt động cơ. Mọi người thức dậy trong giấc ngủ sâu không điều chỉnh ngay lập tức và thường cảm thấy lúng túng và mất phương hướng trong vài phút sau khi thức dậy. Điều này tạo thành 12-15% tổng số giấc ngủ
- Giai đoạn 5 – REM – thở trở nên nhanh hơn, không đều và cạn, mắt hắt hẫng nhanh theo nhiều hướng, và cơ chân tay bị tê liệt tạm thời. Tăng nhịp tim, tăng huyết áp, và dương vật của đàn ông sẽ cương cứng. Khi mọi người thức giấc trong gian đoạn REM, họ thường mô tả các câu chuyện kỳ quái và phi lý – những giấc mơ. Hình thành 20-25% tổng thời gian ngủ.
Giấc ngủ sóng chậm đề cập đến các giai đoạn 3 và 4 của giấc ngủ không nhanh (NREM).
Rất nhiều người trải qua những cơn ác mộng trong suốt cuộc đời của mình. Ảnh ytimg.com
Có Những Giấc Mơ Được Gọi Là Ác Mộng
Cơn ác mộng là những giấc mơ buồn phiền làm cho người mơ mộng cảm thấy một số cảm xúc phiền muộn, sợ hãi và lo lắng.
Hai loại giấc mơ phổ biến mà nhiều người sẽ gặp trong suốt cuộc đời của họ là những cơn ác mộng và những giấc mơ lo lắng. Những cảm xúc mãnh liệt thường thấy trong suốt giấc mơ và sau khi tỉnh giấc. Cảm xúc này có thể có hiệu quả lâu dài bởi vì những giấc mơ thường cảm thấy rất thực với người mơ mộng.
Một đặc điểm chung trong một cơn ác mộng là cần phải tránh xa điều gì đó hoặc tình huống trong giấc mơ. Phản ứng sinh lý trong những giấc mơ này thường có mặt với phản ứng chiến đấu hay phản ứng bay thường gây ra rất nhiều cảm xúc trong cơ thể.
Những cơn ác mộng xuất hiện ở cả người lớn và trẻ em và có thể là do:
- Nhấn mạnh
- Nỗi sợ
- Chấn thương
- Vấn đề tình cảm
- Bệnh
- Sử dụng một số loại thuốc đặc biệt gây ra tác dụng phụ
Những giấc mơ lo âu ít dữ dội hơn những cơn ác mộng nhưng vẫn gây ra những căng thẳng trong giấc mơ của chúng ta. Những vấn đề ẩn giấu nằm sâu dưới tiềm thức của chúng ta thường có mặt trong các phương tiện của một giấc mơ lo lắng. Trong khi những hình ảnh của giấc mơ lo lắng có thể đóng một vai trò quan trọng trong giấc mơ, nó thường là cảm xúc được trải nghiệm trong suốt giấc mơ cần phải đối mặt và được công nhận trong giấc mơ.
Những Giấc Mơ Có Ý Nghĩa Gì?
Khi nói đến việc diễn giải ý nghĩa những giấc mơ, bạn luôn phải đưa toàn bộ chúng vào bối cảnh. Nếu có một hình ảnh đặc biệt nổi bật thì bạn nên bắt đầu bằng cách tìm kiếm ý nghĩa của nó, nhưng bạn cũng nên tìm kiếm các yếu tố khác có trong giấc mơ của bạn.
Bạn có thể nhớ nhiều hơn từ giấc mơ của bạn, để giải thích chính xác hơn về giấc mơ của bạn có ý nghĩa gì. Không bao giờ bỏ qua những chi tiết nhỏ trong mơ bởi vì nó thường có ý nghĩa quan trọng nhất.
Hãy thử và đảm bảo rằng bạn đang mơ về một cái gì đó có ý nghĩa, chứ không phải là một giấc mơ có liên quan đến một yếu tố bên ngoài từ môi trường của bạn như tiếng ồn hoặc bộ phim đáng sợ mà bạn vừa xem.
Điều quan trọng cần nhớ là những giấc mơ xảy ra xung quanh những bi kịch cụ thể trong cuộc sống của bạn có nhiều khả năng chứa đựng các sự kiện từ những bi kịch đó. Điều này là bởi vì tâm trí của bạn sẽ tập trung vào nó trong suốt cả ngày, khiến nảo bạn phụ thuộc và có ý thức mơ về nó.
Những giấc mơ sống động và rõ ràng thường có ý nghĩa hơn những giấc mơ mờ nhạt.Nếu bạn thức dậy hầu như không nhớ bất cứ thứ gì bạn mơ, nó có thể đó là một giấc mơ để quên. Những giấc mơ chỉ được nhớ một nửa mà không có nhiều chi tiết khó giải thích vì thiếu sự thật và chi tiết khiến việc diễn giải trở nên thiếu chính xác.
Những gì xảy ra qua tâm trí của chúng ta ngay trước khi chúng ta ngủ có thể ảnh hưởng đến nội dung của những giấc mơ của chúng ta. Ví dụ, trong thời gian thi, học sinh có thể mơ về nội dung khóa học; Những người trong mối quan hệ có thể mơ ước của đối tác của họ; Các nhà phát triển web có thể thấy mã lập trình.
Những quan sát từng phần cho thấy rằng trong quá trình chuyển đổi từ thức sang ngủ, các yếu tố mỗi ngày trở nên nổi bật hơn trong giấc mơ.
Việc tìm kiếm ý nghĩa trong những giấc mơ đã chiếm hữu con người qua các thời đại. Ý tưởng cho rằng giấc mơ có thể là một sự hỗn tạp ngẫu nhiên của các mảnh vỡ trí nhớ dường như không thỏa mãn.
Những giấc mơ được mã hóa dưới dạng các biểu tượng, động cơ, và niềm tin có ý nghĩa đối với người mơ mộng. Mã hóa này là điều mà người ta mong đợi nếu những giấc mơ được tạo ra bằng cách xem lại có hệ thống về bộ nhớ liên quan đến chiến lược cuộc sống cá nhân. Nếu chúng ta tưởng tượng rằng quá trình hợp nhất bộ nhớ không phải là ngẫu nhiên, mà thay vào đó tập trung vào những mâu thuẫn giữa những kinh nghiệm trong quá khứ và các mục tiêu đã được xác định về mặt sinh học, thì không nên ngạc nhiên khi các căng thẳng tạo động lực cho nội dung trong giấc mơ.
Giấc Mơ Sáng Suốt – Lucid Dream
Những giấc mơ bình thường giống như một chuyến đi chơi công viên giải trí mà bạn không có quyền lựa chọn. Bạn đang ở trên chiếc xe tham quan, bạn thấy có rất nhiều điều kỳ quái xung quanh có vẻ như thật, và bạn buộc phải trải nghiệm mọi thứ trong giấc mơ đó. Bạn có thể phản ứng, nhưng bạn không thể xuống xe, cho dù bạn thích hay ghét nó.
Còn đối với giấc mơ sáng suốt (lucid dream) thì khác, nó giống như khám phá một công viên giải trí mà bạn xây dựng cho riêng mình. Bạn có thể đi bất cứ nơi nào bạn muốn, bạn có thể làm bất cứ điều gì bạn muốn, đó là thế giới của bạn. Về bản chất, một giấc mơ hoàn toàn rõ ràng là một giấc mơ bạn có toàn quyền kiểm soát. Bạn muốn bay giống như một siêu anh hùng? Có thể, tôi đã làm điều đó nhiều lần. Bạn muốn có một buổi hẹn hò lãng mạn với người yêu? Bạn có thể làm điều đó trong giấc mơ sáng suốt.
Mỗi lần đi ngủ là mỗi lần hạnh phúc, bạn có thể hoà mình vào những ảo tưởng xa hoa nhất mà cuộc sống thật bạn không thể, sau đó thức dậy vẫn cảm thấy tươi mới và thư giãn. Giấc mơ sáng suốt là trải nghiệm thú vị mà ai cũng muốn một lần.
Khi nói đến những anh hùng cách mạng, những người đã hy sinh, cống hiến tuổi thanh xuân và cả cuộc đời cho hòa bình, cho độc lập, tự do của Tổ quốc thì người đầu tiên phải nhắc đến là Bác. Bác là một vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại của dân tộc, một danh nhân văn hóa thế giới, Bác chính là người đã khai sáng con đường độc lập, tự do của nước nhà và cũng chính là người tạo nên hình hài nước Cộng hòa XHCN Việt Nam hôm nay.
Cho cuộc đời giật dây Ngày 05/06/1911, chuyến ra đi mang theo bao hoài bão và khát vọng lớn lao của một thanh niên 21 tuổi đã trở thành chuyến đi huyền thoại và là cột mốc quan trọng thay đổi vận mệnh nước nhà. Chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành bước lên con tàu với hai bàn tay trắng, với trái tim mang nặng nỗi đau mất nước, với quyết tâm cháy bỏng: khôi phục lại nước Việt, mang hòa bình, độc lập về cho Tổ quốc và mang tự do về với mọi người dân. Chàng trai ấy đã đi vào lịch sử và đã viết nên lịch sử.
Hành trình “Tìm đường cứu nước” của Bác luôn đầy những chông gai và thử thách, luôn đầy những gian khổ và hy sinh. Chúng ta hãy cùng lắng đọng với những dòng thơ trong tác phẩm “Người đi tìm hình của nước” của nhà thơ Chế Lan Viên để hiểu thế nào là nỗi lòng của một lãnh tụ và hiểu thế nào là những hy sinh.
Đất nước đẹp vô cùng. Nhưng Bác phải ra đi
Cho tôi làm sóng dưới con tàu đưa tiễn Bác
Khi bờ bãi dần lui làng xóm khuất
Bốn phía nhìn không một bóng hàng tre
Đêm xa nước đầu tiên, ai nỡ ngủ
Sóng vỗ dưới thân tàu đâu phải sóng quê hương
Trời từ đây chẳng xanh màu xứ sở
Xa nước rồi, càng hiểu nước đau thương
Lũ chúng ta ngủ trong giường chiếu hẹp
Giấc mơ con đè nát cuộc đời con
Hạnh phúc đựng trong một tà áo đẹp
Một mái nhà yên rủ bóng xuống tâm hồn
Trăm cơn mơ không chống nổi một đêm dày
Ta lại mặc cho mưa tuôn và gió thổi
Lòng ta thành con rối
Ơi, độc lập! Quanh hồ Gươm không ai bàn chuyện vua Lê
Lòng ta đã thành rêu phong chuyện cũ
Hiểu sao hết những tấm lòng lãnh tụ
Tìm đường đi cho dân tộc theo đi
Hiểu sao hết "Người đi tìm hình của Nước"
Không phải hình một bài thơ đá tạc nên người
Một góc quê hương nửa đời quen thuộc
Hay một đấng vô hình sương khói xa xôi
Mà hình đất nước hoặc còn hoặc mất
Sắc vàng nghìn xưa, sắc đỏ tương lai
Thế đi đứng của toàn dân tộc
Một cách vin hoa cho hai mươi lăm triệu con người
Ba mươi năm bôn ba ở nước ngoài, với nhiều nghề khác nhau, nhiều tên khác nhau, Bác đã phải chịu rất nhiều cực khổ và gian lao. Vậy mà, chỉ với một đoạn thơ, Chế Lan Viên đã vẽ nên một bức tranh khổng lồ, kéo dài khắp thế giới.
Cả bài thơ như tái hiện lại trước mắt người đọc những năm tháng bôn ba, khó nhọc của Bác nơi đất khách, quê người một cách sinh động và chân thật nhất.
Có nhớ chăng hỡi gió rét thành Ba Lê
Một viên gạch hồng, Bác chống lại cả một mùa băng giá
Và sương mù thành Luân Đôn, ngươi có nhớ
Giọt mồ hôi Người nhỏ giữa đêm khuya?
Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bể
Người đi hỏi khắp bóng cờ châu Mỹ, châu Phi
Những đất tự do, những trời nô lệ
Những con đường cách mạng đang tìm đi
Tôi rất thích bài thơ này, đã đọc đi đọc lại không biết bao nhiêu lần và lần nào cũng đầm đìa nước mắt. Còn bạn, bạn có khóc không? Tôi nghĩ, dù là người có trái tim sắt đá nhất, khi nghe bài thơ này cũng không thể nào kìm nén được xúc động. Bởi lẽ, Bác luôn là người lo trước cái lo thiên hạ và vui sau cái vui thiên hạ. Bởi lẽ, nỗi đau mất nước luôn canh cánh trong lòng: “Ăn một miếng ngon cũng đắng lòng vì Tổ quốc” và bởi lẽ lòng yêu nước của Người là không gì có thể so sánh nổi.
Đêm mơ nước, ngày thấy hình của nước
Cây cỏ trong chiêm bao xanh sắc biếc quê nhà
Ăn một miếng ngon cũng đắng lòng vì Tổ quốc
Chẳng yên lòng khi ngắm một nhành hoa
Ngày mai dân ta sẽ sống sao đây?
Sông Hồng chảy về đâu? Và lịch sử?
Bao giờ dải Trường Sơn bừng giấc ngủ
Cánh tay thần Phù Đổng sẽ vươn mây?
Rồi cờ sẽ ra sao? Tiếng hát sẽ ra sao?
Nụ cười sẽ ra sao?
Xanh biết mấy là trời xanh Tổ quốc
dân ta bưng bát cơm mồ hôi nước mắtKhi tự do về chói ở trên đầu
Kìa mặt trời Nga bừng chói ở phương Đông
Cây cay đắng đã ra mùa quả ngọt
Người cay đắng đã chia phần hạnh phúc
Sao vàng bay theo liềm búa công nông
Luận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khóc
Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin
Bốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách gấp
Tưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tin
Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc
"Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi!"
Hình của Đảng lồng trong hình của Nước
Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười
Tôi tâm đắc và cảm động vô cùng giây phút Bác vui mừng và xúc động khi tìm ra con đường giải phóng dân tộc. “Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin” đong sao hết niềm vui của Bác khi tiếp cận Luận cương của Lênin, đếm sao đầy những giọt nước mắt Người đã rơi vì nỗi đau dân tộc: “Trời từ đây chẳng xanh màu xứ sở - Xa nước rồi, càng hiểu nước đau thương”. Vậy mà, “Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười”, có phải là điều kỳ lạ lắm không? Vâng, kỳ lạ là ở chỗ ấy, có nhiều người khi đọc qua sẽ đáp ngay rằng chủ thể ấy chính là Bác, Bác khóc chứ còn ai vào đây nữa? Nhưng nếu phân tích và tìm hiểu sâu hơn về bài thơ, điều thú vị nằm ở đó và nó tạo nên cái hay, cái độc đáo của tác phẩm. Con đường cứu nước, chính là con đường khai sinh ra đất nước, là “đi tìm hình của nước” giống như tiêu đề bài thơ. “Phút khóc đầu tiên” đó chính là phút khóc chào đời, xin cho tôi mượn những lời bình của TS. Chu Văn Sơn về giây phút chào đời ấy: “Đất nước Việt Nam mới đã chính thức tượng hình trong Bác, đã có mặt trên đời vào thời điểm Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin. Phút khóc đầu tiên của nó, tiếng khóc chào đời của nước Việt Nam trứng nước đã chuyển hóa thành tiếng cười tột cùng sung sướng của nhà cách mạng”. Để rồi, khi Người mang Luận cương Lênin, mang ánh sáng cách mạng về quê nhà: “Kìa, bóng Bác đang hôn lên hòn đất - Lắng nghe trong màu hồng, hình đất nước phôi thai” thì đất nước Việt Nam độc lập, tự do đã thực sự sản sinh từ đó.
Bác thấy:
Ruộng theo trâu về lại với người cày
Mỏ thiếc, hầm than, rừng vàng, bể bạc
Không còn người bỏ xác bên đường ray
Giặc nước đuổi xong rồi. Trời xanh thành tiếng hát
Điện theo trăng vào phòng ngủ công nhân
Những kẻ quê mùa đã thành trí thức
Tăm tối cần lao nay hóa những anh hùng
Nước Việt Nam nghìn năm Đinh Lý Trần Lê
Thành nước Việt nhân dân trong mát suối
Mái rạ nghìn năm hồng thay sắc ngói
Những đời thường cũng có bóng hoa che
Ôi! Đường đến với Lênin là đường về Tổ quốc...
Tuyết Mat-xcơ-va sáng ấy lạnh trăm lần
Trong tuyết trắng như đọng nhiều nước mắt
Lênin mất rồi. Nhưng Bác chẳng dừng chân
Luận cương của Lênin theo Người về quê Việt
Biên giới còn xa. Nhưng Bác thấy đã đến rồi
Kìa, bóng Bác đang hôn lên hòn đất
Lắng nghe trong màu hồng, hình đất nước phôi thai
Toàn bộ bài thơ là sự xúc động của tác giả trước vẻ đẹp lớn lao, kỳ vĩ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là việc khắc họa hình ảnh một con người siêu phàm nhưng bằng xương bằng thịt, bằng những biến cố lịch sử, bằng chính cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người.
Có phải vì từ lâu rồi Bác đã sống trong tim của mỗi người dân Việt nên tác phẩm này chiếm được cảm tình của độc giả? Hay bởi những câu thơ quá chân thật và đầy xúc cảm của nhà thơ? Tôi nghĩ có lẽ cả hai yếu tố này đều góp phần làm nên thành công của tác phẩm. Cảm ơn nhà thơ Chế Lan Viên đã tái hiện sống động hình ảnh Bác Hồ chân thật, bình dị và gần gũi đến vậy. Cảm ơn Bác đã tạo nên hình hài đất nước, để hôm nay, cháu và những người đang ngồi đây không chỉ có hòa bình, cơm no, áo ấm, mà chúng cháu còn có thể tự hào nói rằng chúng cháu đang góp một phần công sức của mình để đưa nước Việt Nam “sánh vai với các cường quốc năm châu” như lời Bác hằng mong ước.
Hơn lúc nào hết tôi muốn thét lên một cách tự hào rằng: “Tôi là người Việt Nam, tôi yêu dân tộc Việt Nam”.
Khi nói đến những anh hùng cách mạng, những người đã hy sinh, cống hiến tuổi thanh xuân và cả cuộc đời cho hòa bình, cho độc lập, tự do của Tổ quốc thì người đầu tiên phải nhắc đến là Bác. Bác là một vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại của dân tộc, một danh nhân văn hóa thế giới, Bác chính là người đã khai sáng con đường độc lập, tự do của nước nhà và cũng chính là người tạo nên hình hài nước Cộng hòa XHCN Việt Nam hôm nay.
Cho cuộc đời giật dây Ngày 05/06/1911, chuyến ra đi mang theo bao hoài bão và khát vọng lớn lao của một thanh niên 21 tuổi đã trở thành chuyến đi huyền thoại và là cột mốc quan trọng thay đổi vận mệnh nước nhà. Chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành bước lên con tàu với hai bàn tay trắng, với trái tim mang nặng nỗi đau mất nước, với quyết tâm cháy bỏng: khôi phục lại nước Việt, mang hòa bình, độc lập về cho Tổ quốc và mang tự do về với mọi người dân. Chàng trai ấy đã đi vào lịch sử và đã viết nên lịch sử.
Hành trình “Tìm đường cứu nước” của Bác luôn đầy những chông gai và thử thách, luôn đầy những gian khổ và hy sinh. Chúng ta hãy cùng lắng đọng với những dòng thơ trong tác phẩm “Người đi tìm hình của nước” của nhà thơ Chế Lan Viên để hiểu thế nào là nỗi lòng của một lãnh tụ và hiểu thế nào là những hy sinh.
Đất nước đẹp vô cùng. Nhưng Bác phải ra đi
Cho tôi làm sóng dưới con tàu đưa tiễn Bác
Khi bờ bãi dần lui làng xóm khuất
Bốn phía nhìn không một bóng hàng tre
Đêm xa nước đầu tiên, ai nỡ ngủ
Sóng vỗ dưới thân tàu đâu phải sóng quê hương
Trời từ đây chẳng xanh màu xứ sở
Xa nước rồi, càng hiểu nước đau thương
Lũ chúng ta ngủ trong giường chiếu hẹp
Giấc mơ con đè nát cuộc đời con
Hạnh phúc đựng trong một tà áo đẹp
Một mái nhà yên rủ bóng xuống tâm hồn
Trăm cơn mơ không chống nổi một đêm dày
Ta lại mặc cho mưa tuôn và gió thổi
Lòng ta thành con rối
Ơi, độc lập! Quanh hồ Gươm không ai bàn chuyện vua Lê
Lòng ta đã thành rêu phong chuyện cũ
Hiểu sao hết những tấm lòng lãnh tụ
Tìm đường đi cho dân tộc theo đi
Hiểu sao hết "Người đi tìm hình của Nước"
Không phải hình một bài thơ đá tạc nên người
Một góc quê hương nửa đời quen thuộc
Hay một đấng vô hình sương khói xa xôi
Mà hình đất nước hoặc còn hoặc mất
Sắc vàng nghìn xưa, sắc đỏ tương lai
Thế đi đứng của toàn dân tộc
Một cách vin hoa cho hai mươi lăm triệu con người
Ba mươi năm bôn ba ở nước ngoài, với nhiều nghề khác nhau, nhiều tên khác nhau, Bác đã phải chịu rất nhiều cực khổ và gian lao. Vậy mà, chỉ với một đoạn thơ, Chế Lan Viên đã vẽ nên một bức tranh khổng lồ, kéo dài khắp thế giới.
Cả bài thơ như tái hiện lại trước mắt người đọc những năm tháng bôn ba, khó nhọc của Bác nơi đất khách, quê người một cách sinh động và chân thật nhất.
Có nhớ chăng hỡi gió rét thành Ba Lê
Một viên gạch hồng, Bác chống lại cả một mùa băng giá
Và sương mù thành Luân Đôn, ngươi có nhớ
Giọt mồ hôi Người nhỏ giữa đêm khuya?
Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bể
Người đi hỏi khắp bóng cờ châu Mỹ, châu Phi
Những đất tự do, những trời nô lệ
Những con đường cách mạng đang tìm đi
Tôi rất thích bài thơ này, đã đọc đi đọc lại không biết bao nhiêu lần và lần nào cũng đầm đìa nước mắt. Còn bạn, bạn có khóc không? Tôi nghĩ, dù là người có trái tim sắt đá nhất, khi nghe bài thơ này cũng không thể nào kìm nén được xúc động. Bởi lẽ, Bác luôn là người lo trước cái lo thiên hạ và vui sau cái vui thiên hạ. Bởi lẽ, nỗi đau mất nước luôn canh cánh trong lòng: “Ăn một miếng ngon cũng đắng lòng vì Tổ quốc” và bởi lẽ lòng yêu nước của Người là không gì có thể so sánh nổi.
Đêm mơ nước, ngày thấy hình của nước
Cây cỏ trong chiêm bao xanh sắc biếc quê nhà
Ăn một miếng ngon cũng đắng lòng vì Tổ quốc
Chẳng yên lòng khi ngắm một nhành hoa
Ngày mai dân ta sẽ sống sao đây?
Sông Hồng chảy về đâu? Và lịch sử?
Bao giờ dải Trường Sơn bừng giấc ngủ
Cánh tay thần Phù Đổng sẽ vươn mây?
Rồi cờ sẽ ra sao? Tiếng hát sẽ ra sao?
Nụ cười sẽ ra sao?
Xanh biết mấy là trời xanh Tổ quốc
dân ta bưng bát cơm mồ hôi nước mắtKhi tự do về chói ở trên đầu
Kìa mặt trời Nga bừng chói ở phương Đông
Cây cay đắng đã ra mùa quả ngọt
Người cay đắng đã chia phần hạnh phúc
Sao vàng bay theo liềm búa công nông
Luận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khóc
Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin
Bốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách gấp
Tưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tin
Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc
"Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi!"
Hình của Đảng lồng trong hình của Nước
Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười
Tôi tâm đắc và cảm động vô cùng giây phút Bác vui mừng và xúc động khi tìm ra con đường giải phóng dân tộc. “Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin” đong sao hết niềm vui của Bác khi tiếp cận Luận cương của Lênin, đếm sao đầy những giọt nước mắt Người đã rơi vì nỗi đau dân tộc: “Trời từ đây chẳng xanh màu xứ sở - Xa nước rồi, càng hiểu nước đau thương”. Vậy mà, “Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười”, có phải là điều kỳ lạ lắm không? Vâng, kỳ lạ là ở chỗ ấy, có nhiều người khi đọc qua sẽ đáp ngay rằng chủ thể ấy chính là Bác, Bác khóc chứ còn ai vào đây nữa? Nhưng nếu phân tích và tìm hiểu sâu hơn về bài thơ, điều thú vị nằm ở đó và nó tạo nên cái hay, cái độc đáo của tác phẩm. Con đường cứu nước, chính là con đường khai sinh ra đất nước, là “đi tìm hình của nước” giống như tiêu đề bài thơ. “Phút khóc đầu tiên” đó chính là phút khóc chào đời, xin cho tôi mượn những lời bình của TS. Chu Văn Sơn về giây phút chào đời ấy: “Đất nước Việt Nam mới đã chính thức tượng hình trong Bác, đã có mặt trên đời vào thời điểm Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin. Phút khóc đầu tiên của nó, tiếng khóc chào đời của nước Việt Nam trứng nước đã chuyển hóa thành tiếng cười tột cùng sung sướng của nhà cách mạng”. Để rồi, khi Người mang Luận cương Lênin, mang ánh sáng cách mạng về quê nhà: “Kìa, bóng Bác đang hôn lên hòn đất - Lắng nghe trong màu hồng, hình đất nước phôi thai” thì đất nước Việt Nam độc lập, tự do đã thực sự sản sinh từ đó.
Bác thấy:
Ruộng theo trâu về lại với người cày
Mỏ thiếc, hầm than, rừng vàng, bể bạc
Không còn người bỏ xác bên đường ray
Giặc nước đuổi xong rồi. Trời xanh thành tiếng hát
Điện theo trăng vào phòng ngủ công nhân
Những kẻ quê mùa đã thành trí thức
Tăm tối cần lao nay hóa những anh hùng
Nước Việt Nam nghìn năm Đinh Lý Trần Lê
Thành nước Việt nhân dân trong mát suối
Mái rạ nghìn năm hồng thay sắc ngói
Những đời thường cũng có bóng hoa che
Ôi! Đường đến với Lênin là đường về Tổ quốc...
Tuyết Mat-xcơ-va sáng ấy lạnh trăm lần
Trong tuyết trắng như đọng nhiều nước mắt
Lênin mất rồi. Nhưng Bác chẳng dừng chân
Luận cương của Lênin theo Người về quê Việt
Biên giới còn xa. Nhưng Bác thấy đã đến rồi
Kìa, bóng Bác đang hôn lên hòn đất
Lắng nghe trong màu hồng, hình đất nước phôi thai
Toàn bộ bài thơ là sự xúc động của tác giả trước vẻ đẹp lớn lao, kỳ vĩ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là việc khắc họa hình ảnh một con người siêu phàm nhưng bằng xương bằng thịt, bằng những biến cố lịch sử, bằng chính cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người.
Có phải vì từ lâu rồi Bác đã sống trong tim của mỗi người dân Việt nên tác phẩm này chiếm được cảm tình của độc giả? Hay bởi những câu thơ quá chân thật và đầy xúc cảm của nhà thơ? Tôi nghĩ có lẽ cả hai yếu tố này đều góp phần làm nên thành công của tác phẩm. Cảm ơn nhà thơ Chế Lan Viên đã tái hiện sống động hình ảnh Bác Hồ chân thật, bình dị và gần gũi đến vậy. Cảm ơn Bác đã tạo nên hình hài đất nước, để hôm nay, cháu và những người đang ngồi đây không chỉ có hòa bình, cơm no, áo ấm, mà chúng cháu còn có thể tự hào nói rằng chúng cháu đang góp một phần công sức của mình để đưa nước Việt Nam “sánh vai với các cường quốc năm châu” như lời Bác hằng mong ước.
Hơn lúc nào hết tôi muốn thét lên một cách tự hào rằng: “Tôi là người Việt Nam, tôi yêu dân tộc Việt Nam”.