Question

[Nguyễn Thị Ngọc Hằng]

cô có thể hướng dẫn em phương pháp làm bài đọc hiểu văn nghị luận được không ạ

Answer 1

[Vũ Kim Anh]

Dạng 1:  Xác định được luận đề trong văn bản/vấn đề nghị luận của văn bản thì em cần làm những bước sau:

Bước 1: HS cần nắm được khái niệm Luận đề: Luận đề thường là vấn đề được bàn luận trong văn bản, có thể được nêu ở nhan đề, một số câu trong bài, hoặc khái quát từ toàn bộ các câu. Luận đề giúp định hướng cho toàn bộ bài viết, đảm bảo rằng các luận điểm và luận cứ đều tập trung vào việc chứng minh hoặc làm rõ luận đề đó. Đọc kỹ văn bản

Bước 2: Tìm câu chủ đề: Trong nhiều văn bản, luận đề sẽ được thể hiện rõ ràng trong câu chủ đề, thường nằm ở đầu đoạn văn hoặc kết luận của bài viết. Xác định vấn đề chính: Đôi khi luận đề không phải là một câu đơn giản mà là sự tổng hợp của các ý tưởng chính. Hãy xác định vấn đề chính mà tác giả đang thảo luận.

Ví dụ:

Đoạn văn: "Việc giảm ô nhiễm môi trường là một trong những vấn đề cấp bách mà chúng ta phải đối mặt hiện nay. Môi trường ô nhiễm không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe con người mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến các hệ sinh thái. Để bảo vệ trái đất, mỗi người cần có trách nhiệm trong việc giảm thiểu rác thải, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ thiên nhiên."

=>Luận đề: Giảm ô nhiễm môi trường là một vấn đề cấp bách cần được giải quyết.

Dạng 2: Xác định được luận điểm, lí lẽ và bằng chứng tiêu biểu trong văn bản.

* HS cần nắm được khái niệm về Luận điểm: Luận điểm là những quan điểm, tư tưởng hoặc lập luận chính được sử dụng để làm nổi bật một vấn đề cụ thể trong một bối cảnh nhất định, chẳng hạn như trong một bài văn nghị luận hoặc một cuộc tranh luận. Luận điểm là ý chính mà tác giả muốn thuyết phục hoặc giải thích.

* một số cách xác định luận điểm:

- Tìm các câu khẳng định: Các câu khẳng định hoặc tuyên bố mà tác giả đưa ra có thể là luận điểm. Những câu này có thể xuất hiện ở phần thân bài, thường sau câu chủ đề của mỗi đoạn văn.

- Xem xét các lập luận và ví dụ: Luận điểm thường được tác giả phát triển qua các lập luận và ví dụ cụ thể để hỗ trợ cho luận đề. Những phần này là những luận điểm nhỏ hơn, giúp minh họa hoặc làm rõ cho luận đề tổng quát.

- Phân tích cấu trúc bài viết: Trong nhiều bài viết, luận điểm có thể được trình bày qua các phần khác nhau. Mỗi đoạn văn hoặc phần bài viết có thể tập trung vào một luận điểm riêng, giúp xây dựng dần lập luận cho luận đề chính.

- Chú ý đến các từ ngữ nhấn mạnh: Các từ như "thứ nhất", "tiếp theo", "hơn nữa", "vì vậy", "do đó"... thường xuất hiện trước các luận điểm, giúp người đọc nhận diện rõ ràng các quan điểm mà tác giả đang trình bày.

Đoạn văn:
"Việc bảo vệ động vật hoang dã là trách nhiệm của mỗi người dân. Các loài động vật hoang dã đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng sinh thái. Nếu chúng ta không bảo vệ được chúng, sẽ có những hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường và các loài sinh vật khác."

=>Luận điểm: Bảo vệ động vật hoang dã là trách nhiệm của mỗi người dân.

* ĐỂ XÁC ĐỊNH LÝ LẼ:

- giúp hs nắm được thế nào là lí lẽ:

Lý lẽ là những lý do hoặc lập luận được đưa ra để chứng minh hoặc giải thích cho một quan điểm, lập trường nào đó trong văn bản. Lý lẽ có thể là những thông tin, dẫn chứng, hoặc ví dụ cụ thể mà tác giả sử dụng để thuyết phục người đọc.

- Tìm các câu giải thích hoặc chứng minh

Lý lẽ thường xuất hiện dưới dạng các câu giải thích hoặc lập luận có mục đích chứng minh, hỗ trợ cho một quan điểm hay luận điểm nào đó. Tìm những câu hoặc đoạn văn có tác dụng giải thích lý do tại sao một điều gì đó là đúng hoặc quan trọng.

-  Nhận diện các từ nối lý lẽ:

Các từ và cụm từ như "bởi vì", "do đó", "vì vậy", "kết quả là", "theo đó", "một ví dụ là" thường xuất hiện trước hoặc trong các lý lẽ. Đây là những tín hiệu giúp học sinh nhận ra phần lý lẽ trong văn bản.

- Phân tích các dẫn chứng

Lý lẽ thường được củng cố bởi các dẫn chứng cụ thể, như số liệu, ví dụ, khảo sát, hoặc câu chuyện thực tế. Cần chú ý đến những phần văn bản có thông tin hoặc sự kiện cụ thể để minh họa cho luận điểm.

Ví dụ:

Đoạn văn: "Việc đọc sách rất quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ của trẻ em. Đọc sách giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng và cải thiện khả năng ngôn ngữ. Thêm vào đó, sách cung cấp nhiều kiến thức bổ ích và giúp trẻ phát triển khả năng tư duy phản biện."

=>

- Luận điểm: Đọc sách rất quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ của trẻ em.

- Lý lẽ: 

1. Đọc sách giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng và cải thiện khả năng ngôn ngữ.

2. Sách cung cấp nhiều kiến thức bổ ích và giúp trẻ phát triển khả năng tư duy phản biện.

*ĐỂ XÁC ĐỊNH DẪN CHỨNG:

B1: giúp hs nắm được dẫn chứng có thể là số liệu thống kê, báo cáo, hoặc các sự kiện đã xảy ra.

B2:

- Tìm các dẫn chứng cụ thể, số liệu, ví dụ thực tế hoặc kết quả nghiên cứu mà tác giả dùng để chứng minh cho lí lẽ.

- Bằng chứng giúp minh họa và làm rõ lí lẽ, tăng tính thuyết phục cho văn bản.

Ví dụ: dẫn chứng có thể là: "Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm có khoảng 7 triệu người chết vì ô nhiễm không khí."